نقش امام سجاد در مبارزه با انحرافات فکری عصر خود
مقدمه
انسان، موجودی است که همواره در زندگی به
دنبال رسیدن به قله کمال انسانیت است. او برای رسیدن بهاین هدف بزرگ به
طور یقیین نیاز به یک الگو ومرشد دارد؛ زیرا در این راه ممکن است افرادی یا
گروههایی باشند که مانع رسیدن خود ودیگران به کمال حقیقی بشوند وانسانهای
زیادی را دراین راه دچار انحراف وتحریف بکنند. ازاین رو ما براین باوریم که
امامان شیعه، بهترین رهبر وشیوه ی آنان بهترین الگو، برای انسانهای جوینده
کمال است؛ خواه در زمینه فکری، خواه درزمینه عبادی و اخلاقی و خواه
اجتماعی وسیاسی باشد. آنان شیوههای متفکرانه، سیاستمدارانه وحکیمانهای که
هیچ گونه خطا واشتباهی درآن راه ندارد را اتخاذ میکنند؛ که یکی ازاین
امامان معصوم امام سجادjاست متاسفانه تا کنون بسیاری از محققان تنها به یکی
از ابعاد شخصیت آن حضرتjپرداختهاند یعنی به بعد زهد وعبادت، وبقیه ی
ابعاد زندگی امامjرا کمتر مطرح کردهاند در حالی که امام سجادjفقط در زمینه
عبادت مقتدا نیست؛ بلکه افزون برآن در زمینههای مختلف فردی، اجتماعی،
سیاسی، اخلاقی وعلمی سرآمد و مقتدا است؛ که شایسته است گویندگان ونویسندگان
به بررسی همه ابعاد شخصیتی او بپردازند.
یکی از اجحافهاییکه در حق حضرتjشده آن
است که اورا به عنوان رهبری معرفی کردهاند که از سیاست و جامعه کناره گیری
کرده وتنها به عبادت ونیایش پرداخته است، درحالی که همه امامان ما وازآن
جمله امام سجادjدرمقابله با انحرافات جامعه، فعالیتهایی هدفمند واثر
گذارداشتهاند، لکن شیوه مبارزاتی هر کدام از آنها، متناسب با اوضاع
واحوال عصر خود متفاوت بوده است.
در این نوشتار سعی شده است نگاه جدیدی به
شیوههای مبارزاتی امام سجادjدر مقابله با انحرافاتی که در نگرش وفکر مردم
اثر گذار است پرداخته شود و با بررسی ابعاد انحرافات فکری در جامعه، روش
مقابله حضرت با هر کدام از این انحرافات، بیان شود.
تعریف مسأله
یکی ازوظایف مهم ائمه اطهارb مبارزه با
انحرافات فکری وپاسخگویی به شبهات عصر خود بوده است. دورهای هم که امام
سجادjدرآن زندگی میکرد دورانی بود که ارزشهایدینی دستخوش تحریف وتغییر
امویان قرارگرفته بود ویا به فراخوراتفاقات انحرافهاییدر بین مردم صورت
میگرفت کهاین انحرافات درحوزههای مختلف علمی اعتقادی؛ فرهنگی اخلاقی
وسیاسی اجتماعی شکل میگرفت لذا شناخت این انحرافات وشیوههای مبارزه با آن
میتواند مارا در بررسی نقش امام سجادjدر مقابل با انحرافات فکری کمک کند.
ازاین رو در این تحقیق کوشش شده است که به تبیین انحرافات زمان امام سجادjونقش امامjدر مقابل با این انحرافات پرداخته شود.
پیشینهی تحقیق
با مطالعهای که در منابع کتابخانهای
(کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی و مجلس شورای اسلامی وکتابخانه
دارالتحقیق حوزه علمیه اهواز)وپایگاههای اینترنتی( سایت ایران داک؛
نورمگز؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی)و نرم افزارهای رایانه (نورالسیره؛
مکتبه اهل بیت؛ کتابخانه ائمه بقیع؛ سیره معصومین؛ تراجم ورجال)صورت گرفته
نشان میدهد در خصوص نقش امام سجادj در مبارزه با انحرافات فکری عصرخود به
صورت مستقل( کتاب؛ مقاله؛ پایان نامه)کارمشخصی وجود ندارد. ولی به شکل عام
وبه صورت غیر مستقل در کتب مختلفی به آن پرداخته شده؛ که از جمله میتوان
بهاین کتابها مراجعه نمود: