مقاله آینده نگاری ترافیک کانتینری بنادرجنوبی ایرانی در افق 1404

آینده نگاری ترافیک کانتینری بنادرجنوبی ایرانی در افق 1404 (موردکاوی ترمینال کانتینری بندر شهید رجایی)WORD

 آینده نگاری ترافیک کانتینری بنادر جنوبی ایران در افق 1404

(مورد کاوی بندر شهید رجایی)

چکیده

در این تحقیق سناریوهای آینده نگاری ترافیک کانتینری بندر شهید رجایی به منظور تحلیل ظرفیت آن بندرجهت جذب و انتقال بخشی ازتقاضاهای بالقوه آن بندر در سال 1404 مورد پژوهش قرار گرفته است. در این تحقیق، به کمک بررسی روندها و رویدادهای صورت گرفته در حوزه های اقتصاد، تجارت و حمل و نقل دریایی،تحولات کشتیرانی، بندر و پسکرانه جهت انتقال بخشی از کانتینرهای عبوری از این بندرتحت پنج سناریو مطرح گردیده است. سناریوی آینده نگاری ترافیک کانتینری بندر شهید رجایی به وسیله روش سناریو که برای تصویرسازی آینده در شرایط عدم اطمینان به کار می رود، وضعیت آینده های قابل تصور را بر اساس سه تم اصلی شامل؛ جغرافیایی، فنی و اقتصادی بسط داده شده است. نتایج حاصله از طرح سناریوهای مطرح شده نشان می دهد که کل تقاضای کانتینرهای بندر شهید رجایی بر مبنای مدل عمومی تعریف شده در سال 1404 تحت پنج سناریو خوشبینانه، خوشبینانه-میانه، میانه، میانه – بدبینانه و بدبینانه به ترتیب برابر با 43830470، 17511835، 7218285، 4453726 و 3062277 تی ای یو خواهد بود و از سویی دیگر تعدادگنتری کرین ها، ترانستینرها، کشنده ها، تعداد اسکله ها و اراضی پسکرانه ها در صورت بروز برخی از سناریوهای مطرح شده، پاسخگوی تقاضاهای ترافیک کانتینری آن بندر در سال 1404 نمی باشد.

فهرست مطالب

 فصلاول : کلیات...1

1-1مقدمه............1

2-1بیانمسئله........2

1-3 اهمیت،ضرورتوکاربردنتایج......3

1-4 اهدافتحقیق.....4

1-5 فرضیاتتحقیق.......5

1-6 قلمروزمانیومکانیتحقیق...5

1-7 روشتحقیق.......6

1-7-1 روش گردآوری داده ها................................................................................................6

1-7-2 روش تحلیل داده ها....................................................................................................6

1-8 ساختارتحقیق...................................................................................................................6

1-9 نوآوریتحقیق..................................................................................................................7

1-10 استفادهکنندگاننتایجتحقیق..........................................................................................7

فصلدوم : پیشینهتحقیق............................................................................................................8

2-1 مقدمه.............................................................................................................................8

2-2 بررسیپیشینهتحقیق.......................................................................................................9

2-2-1 مطالعات انجام شده در زمینه عملیات ترمینال کانتینری با استفاده از روشهای مختلف.........9

2-2-2 کاربرد سناریو در سایر بخشها...................................................................................11

2-2-3 کاربرد روش سناریو در حمل و نقل...........................................................................12

2-3 نوآوریدرتحقیق..............................................................................................................................................13

فصلسوم: روندهاورویدادهایحوزهاقتصادبینالملل،ایرانوتحولاتحوزهکشتیرانی و .......................14

3-1 مقدمه.........................................................................................................................14

3-2 بررسیوتحلیلوضعیتاقتصادیجهانوایران.................................................................15

3-2-1 توسعه کسب و کار به منظور رفاه بشر........................................................................16

3-2-2 نگاهی به سازمان تجارت جهانی...............................................................................16

3-2-3 جهانی شدن و اقتصاد جهانی...................................................................................16

3-2-4 ابزارهای جهانی شدن.............................................................................................17

3-2-4-1 تجارت بین الملل...............................................................................................17

3-2-4-2 بین المللی شدن تولید........................................................................................18

3-2-5 چشم انداز اقتصاد ایران...........................................................................................18

3-3 تحولاتکشتیرانی،بندروپسکرانه...................................................................................19

3-3-1 تحولات حمل و نقل بین المللی دریایی.....................................................................19

3-3-1-1 مسیرهای حمل و نقل شرق-غرب........................................................................21

3-3-1-2 مسیرهای حمل و نقل ترکیبی شرق-غرب ............................................................22

3-3-2 حمل و نقل کانتینری.............................................................................................22

3-3-2-1 ویژگیهای یک بندر کانتینری.............................................................................23

3-3-3 تحولات حوزه کشتیرانی........................................................................................23

3-3-3-1 شکل گیری نظام همکاری جدید در قالب اتحادهای استراتژیک................................24

3-3-3-2 از ادغام تا اتحاد ...............................................................................................................................24

3-3-3-3 مزایای اتحادهای استراتژیک..............................................................................25

3-3-3-4 مدیریت زنجیره عرضه به عنوان اصلی ترین عامل یکپارچگی نظام حمل و نقل.........25

3-3-3-5 اتحاد استراتژیک و صنعت کشتیرانی..................................................................26

3-3-3-6 اتحادها در کشتیرانی کانتینری: مروری بر ادبیات..................................................28

3-3-3-7 کانتینریزاسیون وتاثیرات آن بر بنادر و کشتیرانی..................................................28

3-3-3-8 چالش های بنادر در تحولات حوزه کشتیرانی.......................................................29

3-3-4 تحولات بندری...................................................................................................30

3-3-4-1 رقابت در بنادر..............................................................................................30

3-3-4-2 تغییرات تکنولوژی دریایی................................................................................30

3-3-4-3 سلسله مراتب بنادر.....................................................................................................................31

3-3-5 چشم انداز ترمینال کانتینری بندر شهید رجایی.....................................................32

3-3-6 نقش بنادر خشک درتوسعه پسکرانه به عنوان راهکاری جهت بهبود عملکرد بنادر..........32

3-3-6-1 بنادر خشک در ایران.....................................................................................33

فصلچهارم : روشسناریو..................................................................................................34

4-1 مقدمه...................................................................................................................34

4-2 برنامهریزیآینده...................................................................................................34

4-2-1 پیش بینی.....................................................................................................35

4-2-2 ضعفهای پیش بینی.......................................................................................36

4-3 برنامهریزیوتحلیلتحتشرایطعدماطمینان........................................................36

4-4 سناریو چیست؟............................................................................................37

4-4-1 تعاریف و ویژگی های سناریو...........................................................................37

4-4-2 عناصر سناریو................................................................................................38

4-4-3 انسجام درونی سناریو...................................................................................39

4-4-4 بعد زمانی سناریو.........................................................................................40

4-4-5 روشهای سناریوسازی...................................................................................40

4-4-6 کاربرد سناریو: فرمول بندی استراتژی..............................................................41

4-5 ویژگیهایعمومیموضوعموردمطالعه..................................................................42

4-6 صورتکلیسناریویترافیککانتینریبندرشهیدرجاییدرافق 1404 .................43

4-7 عواملموثربرسناریویترافیککانتینریبندرشهیدرجایی.....................................43

فصلپنجم : مدلسازی،تحلیلوارزیابیسناریوها...............................................................................44

5-1 مقدمه.............................................................................................................44

5-2 برآوردتجارتکانتینریجهانوایراندرسال 2025 ............................................44

5-2-1 پروژه MPPM.........................................................................................45

5-2-2 پروژه RSPD...........................................................................................46

5-2-3 تعریف مدل عمومی تعیین کانتینری بندر شهید رجایی در افق 1404...............48

5-9: مقایسه رشد GDP ایران و جهان در سال های 2010-1992...........................56

5-3 تمجغرافیایی..................................................................................................58

5-4 تمفنی...........................................................................................................................................60

5-4-1 تحلیل ظرفیت........................................................................................62

5-4-1-1 محاسبه ظرفیت مورد نیاز بر مبنای تقاضای بالقوه............................................64

5-5 تماقتصادی.....................................................................................................................................69

5-5-1 تخمین هزینه های زیرساختی یک ترمینال کانتینری جدید..........................71

5-6 خلاصهونتیجهگیری....................................................................................74

فصلششم: بحثونتیجهگیری..........................................................................................................75

6-1 مقدمه.........................................................................................................75

6-2 ضعفهایاصلیسناریوبرمبنایهرتم.........................................................76

6-3 یافتههایتحقیق.........................................................................................77

6-4 نتیجهگیری...................................................................................................................78

6- 5 محدودیتها........................................................................................................79

6-6 پیشنهادات................................................................................................79

منابعومراجع..................................................................................................80

مراجعفارسی..................................................................................................80

منابعانگلیسی................................................................................................82

پیوستیک : برآوردتجهیزاتموردنیازدرسال 1404........................................86

پیوستدو : تخمینهزینهتامینتجهیزاتعملیاتکانتینری..........................................92

 

فهرست اشکال

 

شکل3-1: مدل مفهومی عملکرد بنادر و کشتیرانی ها در اقتصاد جهانی..................................................15

شکل 3-2: نقش بنادر هاب و اسپاک در زنجیره توزیع جهانی..............................................................20

شکل3-3: مسیرهای تجارت شرق-غرب.........................................................................................21

شکل3-4: مسیرهای حمل و نقل ترکیبی شرق-غرب........................................................................................................22

شکل3-5: نیروهای مؤثر و تغییر مناسبات میان خطوط کشتیرانی.................................................................................26

شکل3-6: جایگاه خطوط کشتیرانی از نگرش سنتی تا رویکردیکپارچه در زنجیره عرضه..........................................27

شکل3-7: عوامل تمرکز در کشتیرانی لاینر....................................................................................29

شکل 4-1: الگوی انسجام درونی سناریو.........................................................................................40

شکل 4‑2: نقش سناریو در درک استراتژی..........................................................................................................................42

شکل 5-2: پیش بینی نرخ اقتصاد جهانی تا 2011 بوسیله پروژهMPPM................................................................46

شکل 5-3: پیش بینی رشد GDP مناطق حوزه اسکاپ..................................................................................................47

شکل 5-4: پیش بینی حجم تجارت کانتینری جهان از سال 2015- 1980..............................................................47

شکل 5-5:مدل تعیین حجم ترافیک کانتینری ایران و جهان.......................................................................................49

شکل 5-6: سیکل های تجاری اقتصاد.........................................................................................50

نمودار5-7: مقایسه نرخ رشد اقتصادی و تجارت کانتینری.................................................................53

نمودار 5-8: تطبیق نرخ رشد اقتصادی و کانتینری طی سال های 2009-1991.....................................................53

شکل 5-9: مقایسه رشد GDP ایران و جهان در سال های 2010-1992..............................................................56

شکل5-10: تطبیق نرخ رشد کانتینری ایران و جهان در سال های1992-2010...................................56

شکل 5-11: سهم بندر شهید رجایی از تجارت کانتینری جهان طی سال های 1992-2010............................57

شکل 5-12: عملیات تخلیه و بارگیری کشتی در بنادر کانتینری بوسیله تجهیزات تخصصی...............................62

شکل5-13 : تعدادکشندهموردنیازبرایعملیات40 فوتی............................................................69

 

فهرست جداول

 

جدول4-1: تفاوتتحلیلبهوسیلهروشسناریوباروشهایسنتیآماری....................................................................38

جدول 5-1: حالتهایرشداقتصادیمبتنیبرسیکلهایاقتصادی...............................................................................51

جدول5-2: سناریوهایرشدکانتینریمیتنیبرسیکلهایاقتصادی................................................................................51

جدول5-3: مقایسهمیانگینرشداقتصادیوکانتینریجهان...........................................................................................52

جدول5-4: حجمتجارتکانتینریجهاندرسالهای 1991-2010...............................................................................53

جدول5-5: ترافیککانتینریجهاندر 2025 ...................................................................................................................54

جدول5-6: مقایسهآیتمهایاقتصادیوکانتینریایرانوجهاندرسالهای 2010-1992..............................54

جدول 5-7: برآوردحجمترافیککانتینریبندرشهیدرجاییدرسال 1404.........................................................58

جدول5-8: تعدادونوعتسهیلاتبندرشهیدرجائی....................................................................................................62

جدول 5-9: برآوردتعدادتجهیزاتوتسهیلاتترمینالکانتینریشهیدرجائیدرسال 1404..........................67

جدول 5-10: پیشبینیشاخصهایمهماقتصادیبرمبنایسنداستراتژیتوسعهصنعتی............................70

جدول 5-11: تخمینهزینههایاحداثتجهیزاتوتسهیلاتبندرشهیدرجاییدرسال 1404 ....................73

جدول 6-1: برآوردتعدادوهزینهتجهیزاتوتسهیلاتکانتینریبندرشهیدرجاییدرسال 1404...............77

جدولپ 1-1 برآوردحجمترافیککانتینریجهانبراساسمدلسناریو............................................................86

جدولپ 1-2 برآوردحجمترافیککانتینریبندرشهیدرجاییبراساسمدلسناریو.....................................87

جدولپ 1-3 پیشبینیاسکلههایکانتینریموردنیازبندرشهیدرجاییبراساسمدلسناریو..............88

جدولپ 1-4 پیشبینیتعدادگنتریکرینهایموردنیازبندرشهیدرجاییبراساسمدلسناریو........89

جدولپ 1-5 برآوردتعدادترانستینرموردنیازبندرشهیدرجاییبراساسمدلسناریو...............................90

 

فصل اول : کلیات

 1-1مقدمه

حمل و نقل همواره از مهمترین بخشهای مرتبط باهرگونه فعالیتهای تولیدی و خدماتی به شمار رفته و یکی از عوامل مؤثر در رشد و توسعه اقتصادی هر کشور محسوب می گردد. از بین بخشهای متفاوت حمل و نقل (زمینی، هوایی و دریایی)، بخش حمل و نقل دریایی بنا به دلایل اقتصادی از جمله، هزینه پایین­ترحمل و نقل در مقایسه با سایر بخشها و همچنین، حجم بسیار بالا و ظرفیت فوق­العاده، مهمترین بخش محسوب می گردد. با توجه به سهم بسیار بالای بخش حمل و نقل دریایی در صرفه جویی هزینه ها، این بخش غالباً نقش فعالی در القای اصلاحات و خواسته­های خود به سایر بخشها دارد. شبکه حمل و نقل به ویژه در بخش دریایی، به دلیل گستردگی ارتباطات جهانی و مبادلات بین­المللی، همواره در معرض تغییرات محیطی قرار داشته و دارد. این تغییرات را می­توان بصورتهای تکنولوژیکی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفت که هر یک به نوعی می تواند بر نحوه عملکرد سایر بخشها و همچنین بر شبکه حمل و نقل تأثیر گذار باشد (غروی، 1381).

یکی از مهمترین تغییرات تکنولوژیکی، پیدایش کانتینر و گسترش کاربرد آن در سطح وسیع در شبکه حمل و نقل بین المللی است. کانتینر به دلیل امتیازات خاص خود، به سرعت در شبکه حمل و نقل رسوخ پیدا کرده و کلیه کشورهای جهان را ملزم به اصلاح سیستم حمل و نقل خود نموده است.کانتینری کردن به معنای جابجایی محموله ها در کانتینرها، سیستمی است که در دریا و خشکی پیشرفت کرده است، کانتینری شدن حمل و نقل بین المللی از اواخر دهه 60 میلادی با ورود کانتینر آغاز شده و در دهه 70 میلادی توسعه یافته است (غروی، 1381).

با توجه به گرایش روز افزون ناوگان حمل و نقل دریایی جهان در جهت کانتینری نمودن محمولات، جهت پاسخگویی به نیازهای واردات و صادرات هر کشور، بدون شک کانتینریزاسیون به عنوان اصلی ترین مشخصه توسعه اقتصادی کشورها محسوب شده و بخش قابل توجهی از اقتصاد هر کشور را تشکیل می دهد. اهمیت این موضوع وقتی قابل ذکر است که امروزه بیش از 90 درصد کالاهای تجاری توسط حمل و نقل دریایی جابه جا می گردد و در این روش نیز سهم حمل و نقل کانتینری در حال افزایش می­باشد، اگر چه تعیین ارزش مالی محمولات در حمل و نقل کانتینری، تقریباً غیر ممکن است اما صندوق توسعه و تجارت سازمان ملل ارزش آن را تا حدود 5 درصد مجموع تجارت جهانی برآورد کرده است( صفارزاده و همکاران، 1385).

درابتدایاینفصلتوضیحمختصریدرخصوصاهمیت مسئله آینده نگاری ترافیک کانتینری بندر شهید رجاییارائه شدهوسپساهدافتحقیقبهطورخلاصهشرحدادهمیشودودر ادامهروشهایدستیابیبه این اهدافنیزمشخصخواهدشد.

 2-1بیان مسئله

کشور ایران با حدود 3000 کیلومتر مرز دریایی، موقعیت ویژه ای در منطقه و نیز به لحاظ ارتباط با آبهای جهان از اهمیت فوق­العاده ای در بخش حمل و نقل دریایی برخوردار است و از سویی دیگر با قرار گرفتن در مسیر تجارت جهانی موقعیت بسیار ممتازی دارد که می تواند منشأ درآمدهای اقتصادی فراوانی باشد، همچنین ایران به دلایل مختلفی از جمله جغرافیای دریایی، داشتن موقعیت مناسب در بین کشورهای اروپایی و آسیای میانه، دسترسی به خلیج فارس و دریای عمان در جنوب و دریایی خزر درشمال و قرار گرفتن در مسیر کریدور شمال- جنوب و نیز شرق- غرب به عنوان چهار راه تجارت جهانی مطرح است (طرح جامع بنادر ایران، 1383).

دریافت فایل

---

جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید