آراء و نوآوری های فلسفی- منطقی ویلفرد سلرز WORD
 آراء و نوآوری های فلسفی- منطقی ویلفرد سلرز WORDچکیده: در سده نوزده و بیست میلادی دو جریان بزرگ فلسفی راه خود را به محافل متفکران و روشنفکران غربی باز کرده بود. جریان‌هایی که هرکدام زمینه‌ساز ایجاد نظامهای فکری بزرگی می‌شدند. از یک طرف جریانی بود که از قرنها پیش توسط سقراط و افلاطون براه افتاده بود و همچنان پیش می رفت و از طرف دیگر جریانی بود که توسط فرگه و راسل پایه ریزی شده بود و به فلسفه تحلیل زبانی شهرت یافت. در این دوره سلرز نگاهی تازه را به این جریان‌ها افزود. او که هم به فلسفه سنتی آشنا بود و در میان آنها به آراء کانت علاقه داشت و هم آراء ویتگنشتاین و کواین را در تحلیل زبانی‌ها دنبال می کرد، کوشید بین این دو پیوندی برقرار سازد. وی بنیانگذار مکتبی شد که اکنون به مکتب پیتزبورگ مشهور است. سلرز با نقد تجربه گرایی آغاز می کند و می کوشد به شیوه تحلیل زبانی خطاهای ایشان را در برداشتشان از داده حسی نشان دهد. علاوه بر آن فلسفه ذهنی را با نقد فلسفه رایل و مبتنی بر نگاهی رفتارگرایانه پایه ریزی می سازد.این رساله می کوشد به نقدها و نظرهای سلرز بپردازد و چالشی را که به دلیل دشوار نویسی‌اش پیش روی متفکرین بعد از خود قرار داده را بررسی نماید. هم چنین شیوه جدیدی که سلرز در تحلیل گزاره ها استفاده کرده را معرفی می نماید.
واژگان کلیدی: ویلفرد سلرز ، تجربهگرایی،داده ، افسانه داده ، افسانه جونز ،محتوای حس، معنیداری ،نقل‌قول نقطه‌ای
فهرست مطالب
1.1. سلرز در رهگذر تاریخ..2 1.2. سپهر اندیشه سلرز........6 1.3. پیش‌‌‌زمینه افسانه داده در سنت دکارتی....9 1.4. نقش داده در سنت...........12
مقدمه...... 2.1. ابهام در تئوری‌‌‌های داده حسی..........17 2.1.1. تمایز بین ویژگی واقعی و اعتباری حس‌‌‌کردن.......19 2.1.2. جزئیات مستقیم شناخته می‌‌‌شوند یا واقعیات..........21 2.1.3. ارتباط منطقی محتویات حس..........................................................23 2.1.3.1. حس محتویات حسی اکتسابی است.....................................24 2.1.4. دو ایده تشکیل‌‌‌دهنده مفهوم کلاسیک داده حسی.............................25 2.1.5. نتیجه................................................................................................28 2.2. داده حسی به‌‌‌مثابه زبان دیگر............................................................29 2.2.1. برنامه چیست؟.................................................................................29 2.2.2. تئوری داده حسی برنامه اشتباه است................................................30 2.2.3. نتیجه................................................................................................34 2.3. به نظر آمدن‌‌‌ها 2.3.1. دیدگاه منطقی...................................................................................36 2.3.2. دیدگاه تبیینی....................................................................................39 2.3.2.1. دوشیوه توضیح درباره به‌‌‌نظرآمدن‌‌‌های وجودی و کیفی........40 2.3.2.2. پیشنهاد سلرز.........................................................................43 2.4. ادراکات و ایده‌‌‌ها 2.4.1. دیدگاه منطقی...................................................................................45 2.4.2. دیدگاه تاریخی.................................................................................47 2.4.2.1. آگاهی مولفه اساسی تجربه بی‌‌‌واسطه....................................49 2.5. منطق معنی داری..............................................................................51 2.6. مبناگرایی در شناخت تجربی...........................................................54 2.6.1. گزارش‌‌‌های مشاهدتی..................................................................... 57 2.6.1.1. موانع گزارش برای بیان دانش مشاهدتی...............................59 2.6.2. نتیجه................................................................................................60 2.7. تصویر علمی از جهان......................................................................64 2.8. فلسفه ذهن.......................................................................................68 2.8.1. اپیزودهای خصوصی........................................................................69 2.8.1.1. مسأله.....................................................................................69 2.8.1.2. دیدگاه کلاسیک درباره تفکرات............................................71 2.8.1.3. نیاکان رایلی...........................................................................73 2.8.1.3.1. تمایز میان زبان تئوری و زبان مشاهده........................75 2.8.1.4. رفتارگرایی روش‌‌‌شناختی در مقابل رفتارگرایی فلسفی..........77 2.8.2. تفکرات............................................................................................78 2.8.2.1. چند نکته اساسی...................................................................80 2.8.2.2. نتیجه.....................................................................................82 2.8.3. ادراکات............................................................................................82 2.8.3.1. چند نکته...............................................................................84 2.8.3.2. نتیجه.....................................................................................87 2.9. جمع بندی.......................................................................................90 2.9.1. ایده اصلی داده...............................................................................90 2.9.2. استدلال سلرز علیه افسانه داده.........................................................92 2.9.3. سلرز وفلسفه ذهن...........................................................................95
3.1. مقدمه..............................................................................................99 3.2. مناقشه براندام و مک‌‌‌داول بر مسأله تجربهگرایی..............................99 3.2.1. آیا تجربهگرایی مبنا دارد؟................................................................99 3.2.2. تجربه و محتوای مفهومی..............................................................101 3.2.3. چینش واکنشی در رویکرد دولایه سلرز........................................102 3.2.4. جایگاه ادعا در تجربه....................................................................103 3.2.5. پذیرفتن فقط به معنای پذیرفتن است............................................106 3.2.6. استنتاج قابل اعتماد بودن...............................................................108 3.2.7. سلرز و گرایشات نومینالیستی در سنت تجربهگرایی.....................110 3.2.8. پاسخ به سوال................................................................................113 3.3. جمع بندی.....................................................................................114
4.1. نسبت‌‌‌گرایی...................................................................................116 4.2. معنیداری یک نسبت نیست..........................................................118 4.3. معادل بودن یک نسبت نیست........................................................124 4.4. آنچه درباره اعمال ذهنی است درخصوص دسته‌‌‌بندی‌‌‌کردن آن است........................................................................................................130 4.5. مثالی بودن یک نسبت نیست.........................................................131 4.6. واقعیت‌‌‌ها و معنی داری.................................................................133 4.7. رخدادهای زبانی............................................................................135 4.8. تفکر..............................................................................................135 4.9. جمع بندی.....................................................................................139
کتاب‌‌‌نامه........................................................................................................147 کتاب‌‌‌شناسی ویلفرد سلرز..............................................................................149 مقدمه با پایان یافتن سده نوزدهم میلادی، جریان‌‌‌های فکری فلسفی وارد مرحله تازه‌‌‌ای شدند. در‌این دوره نظامهای متافیزیکی که تاریخ‌‌‌شان به سقراط و افلاطون می‌‌‌رسد کم‌‌‌کم جای خود را به فلسفه‌‌‌هایی دادند که نگاه روش‌‌‌شناختی به مسائل دارند، فلسفه‌‌‌هایی مثل پراگماتیسم، فلسفه‌‌‌ی تحلیل منطقی و غیره. آغازگران فلسفه تحلیلی که در انگلستان پایه‌‌‌ریزی شد، را میتوان راسل و مور دانست و البته در همین دوره پیرس نیز در امریکا به فعالیت در‌این زمینه پرداخت. با روی کار آمدن حلقه وین که بعدها نام پوزیتیویسم منطقی (1920) برآنها نهاده شد کار فلسفه از پرداختن به نظامهای متافیزیکی به تحلیل مفاهیم و نشان دادن معنیداری جملات زبان تبدیل شد.(نقیب‌‌‌زاده، 1388، ص238) در این عصر، گسست بزرگی میان فلسفه به معنای کلاسیک آن و فلسفه جدید رخ داد. اما آیا این دو نظام فکری نمی‌‌‌توانستند به هم نزدیک شوند؟ در جامعه فکری ایران در هر دو نظام فلسفی، آراء فلاسفه‌‌‌ای از هر دو گروه مورد مداقّه قرار گرفته است. از فلسفه یونان و قرون وسطی تا فلاسفه روشنگری و کانت و هگل از یک طرف، راسل، ویتگنشتاین و کارنپ از طرف دیگر. این رساله تحت عنوان آراء و نوآوری‌‌‌های فلسفی- منطقی ویلفرد سلرز به معرفی فیلسوفی می‌‌‌پردازد که رویکرد دوگانه‌‌‌ای به فلسفه دارد. فیلسوفی که پایه‌‌‌گذار مکتبی میشود که در غرب آن را به «مکتب پیتزبورگ[1]» می‌‌‌شناسند و براندام[2]، جان مک‌‌‌داول[3]، و جان‌هاگلند[4] از جمله پیروان این مکتب هستند. طرفه آنکه در محافل فلسفی خود به نقل و نقد فلسفه‌‌‌ی رورتی[5] می‌‌‌پردازیم و حتی آثار او را به فارسی برگردانده‌‌‌ایم اما، از رأی استاد او اطلاعات درست و کافی‌‌‌ای نداریم. تا کنون پنج رساله از رورتی به زبان فارسی برگردانده شده و به چاپ رسیده است درحالی‌‌‌که حتی یک مقاله هم از سلرز که بنیانگذار مکتبی است که رورتی از آن برخاسته به چاپ نرسیده و در دسترس نیست. بنابراین از آنجا که در جامعه فلسفی‌ایران، دانشگاهی و غیر‌‌‌دانشگاهی، جای خالی نظرات این فیلسوف بزرگ دیده میشود، بر آن شدم تا به معرفی برخی از آراء وی بپردازم. باشد که راهگشای تحقیقات بیشتر در‌این زمینه گردد. این رساله در سه فصل گرداوری شده است. در فصل اول آراء سلرز در یکی از مهم‌ترین رساله‌های وی تحت عنوان تجربهگرایی و فلسفه ذهن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این رساله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه دیگر کارهای فلسفی سلرز را میتوان در ادامه این کار و شرحی بر این کار دانست. هم‌چنین نقدها و بررسی‌های شارحین و منتقدین سلرز بیش از همه بر محور مطالب این رساله بوده است. فصل دوم درباره چالشی است میان دو تن از بزرگان فلسفی عصر حاضر، که بر محور تجربهگرایی سلرز در رساله خود قرار دارد. در فصل سوم نیز به نقطه‌نظر سلرز درباره معنیداری پرداخته میشود.
[1]Pittsburg School [2]Robert B. Brondom(1950) [3] John McDowell(1942) [4]John Haugeland(1945-2010) [5]Richard Rorty(1931-2007) جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |
