بارنامه به عنوان یک سند تجاری در حقوق ایران و اسناد بین الملل دارای اوصاف حقوقی وصف تجاری، وصف تجریدی ، قابلیت انتقال

بارنامه به عنوان یک سند تجاری در حقوق ایران و اسناد بین الملل دارای اوصاف حقوقی وصف تجاری، وصف تجریدی ، قابلیت انتقال

مقدمه

بارنامه دریایی یکی از مهمترین اسناد حقوق دریایی بوده و در مسیر نیازمندیهای بشری ایجاد و به تدریج نظام حقوقی خاصی برآن حاکم شده است. مزایای گسترش روابط اقتصادی ومبادلات تجاری باعث افزایش روز افزون اهمیت بارنامه دریایی گردیده است به طوریکه در عرف تجارت بین المللی درمقابل اسناد تنظیمی توسط مقامات دولتی (اسنادرسمی) دارای ارزش یکسان می باشد. بارنامه دریایی از نظر ادله اثبات دعوی دارای خصوصیات مخصوص به خود بوده و به واسطه وصف تجاری آن از ارجحیت روشنی نسبت به اسناد مدنی برخورداراست .

بارنامه دریایی گواهی مالکیت محسوب و بانکها آن را به عنوان وثیقه جهت پرداخت وام مورد پذیرش قرار می دهند .انتقال کالای موضوع بارنامه دریایی بوسیله ظهرنویسی از قرن هیجدهم میلادی آغاز واستفاده از بارنامه دریایی قابل انتقال متداول شد.امکان استفاده بارنامه دریایی به وسیله ظهر نویسی باعث شد این سند به عنوان سندی معتبر وجزء اسناد تجاری محسوب گردد. به لحاظ افزایش چشمگیر مسئولیت مالکان کشتی آنها متمایل به بیمه نمودن مسئولیت خود نزد شرکتهای بیمه شده وبدین ترتیب بیمه گران با تثبیت موقعیت بارنامه دریایی آن را شاخص برای بیمه نمودن کالای مستقر در کشتی قرار دادند.

بارنامه دریایی دارای اثر اثباتی است بنابراین چنانچه میان فرستنده کالا وخریدار به دلیل تحویل ندادن کالا اختلافی بروز کند فرستنده کالا می تواند به استناد بارنامه دریایی ثابت کند که تعهد خود را انجام داده است. اثبات هریک از این وقایع با مراجعه به بارنامه دریایی واستناد به آن امکانپذیر است . اثر بارنامه دریایی فقط منحصر به طرفین قرارداد نیست بلکه می توان آن را به اشخاص ثالث نظیر گیرنده کالا یا بیمه کننده کالا وغیره سرایت دارد.اثر بارنامه دریایی در تعیین خسارت واثبات ضرر دیگر ملزم به اثبات نقض تعهد و رابط سببیت بین نقض تعهد و ضرر نیست چرا که به صرف اثبات ضرر وجود این دو رکن مفروض بوده واماره مسئولیت به ضرر متصدی حمل ایجاد می گردد.

 بیان مسئله

تجارت بین‌الملل به لحاظ ماهیتی که دارد متضمن حمل و نقل کالا از کشوری به کشوری دیگر است. حمل و نقل از طریق دریا، هوا، راه آهن، جاده و یا ترکیبی از این‌ها میسر است، انتخاب روش در مورد حمل کالا به میزان زیادی به مشخصات فیزیکی کالا ارتباط دارد، به طور معمول کالاهای با ارزش زیاد و کم حجم با هواپیما حمل می‌شوند، مواد غذایی فساد پذیر، طلا، سنگ‌های قیمتی، مواد دارویی، ماشین‌آلات گران قیمت و کالاهای سبک وزن نیز با هواپیما جابجا می‌شوند، کالاهایی با ارزش کم و حجم زیاد لزوماً با کشتی و حمل و نقل های زمینی سنگین حمل می‌شوند، کالاهایی با ارزش زیاد مثل نفت و یا سوخت‌های هسته‌ای که دارای حجم زیادی هستند و حمل آنها از طریق هوا سخت و خطرناک است معمولاً از طریق زمینی یا دریایی حمل می‌شوند.

آنچه که در مسیر طولانی حمل و نقل کالای تجاری باید به سهولت و تسریع در کار، همراه با امنیت برای طرف‌های ذی‌نفع در امر حمل و نقل کمک نماید، اسناد معتبری است که بتواند روند عادی معامله را تسریع ببخشد.

توجه به امنیت و سرعت به عنوان دو اصل اساسی در مبادلات بین‌المللی کالا موجب شده است تا اسناد تنظیم‌کننده رابطه اطراف جریان حمل مورد توجه وافر قرار گیرد. این اسناد همزمان با پیشرفت فناوری در صنعت باربری متحول گردیده و با نیازهای تجارت جهانی سازگاری یافته‌اند. از جمله این اسناد، بارنامه دریایی است که با همکاری و هماهنگی بانک‌ها، مؤسسات حمل و نقل و تفکیک وظایف بین خریدار و فروشنده، در طول حیات چند صد ساله خود موجب امنیت و سرعت یافتن خرید و فروش کالا و از طرفی منشأ آثار حقوقی فراوانی گردیده است و امروزه به عنوان بهترین سند در تجارت بین‌الملل مورد توجه دست‌اندرکاران صحنه بازرگانی خارجی قرار گرفته است. با توجه به این که در آغاز تجارت بین‌المللی غالب کالاها از طریق دریا حمل می شد و نیز با توجه به حجم مبادلات کالا از طریق دریا ، اولین نمونه بارنامه به عنوان بارنامه های دریایی در قرن چهاردهم میلادی به وجود آمد و قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل و بارنامه نیز از حمل و نقل دریایی و بارنامه دریایی نشأت گرفت .در قرن هیجدهم میلادی، بارنامه‌های دریایی به طور معمول در سفر های اقیانوسی و طولانی مدت مورد استفاده قرار می گرفتند و با توجه به اینکه صاحبان کالا به دنبال سندی بودند که نماینده کالا باشد تا از طریق آن بتوان کالای در حال حمل را مورد مطالعه قرارداد، بارنامه قابلیت واگذاری از طریق ظهر نویسی و تسلیم را کسب نمود. بعدها با تقویت اندیشه آزادی قراردادها در قرن نوزدهم متصدی بار بری توانست ازموقعیت برتر خود بهره‌مند شده و اراده خود را به طرف دیگر قرار داد تحمیل نماید و حوزه مسئولیت خود را محدود سازد چنانکه این متصدیان توانستند خود را از مسئولیت اتلاف یا خسارت وارده به کالا ناشی از غفلت و بی‌احتیاطی در مراقبت از آن نیز معاف سازند.

به تدریج در پرتو توسعه حقوق، قواعد ناظر به معاملات بین‌المللی توسعه یافته و عرصه تجارت بین‌المللی کالا با تدوین قواعد حقوقی ناظر به تجارت بین‌الملل مسیر رشد خود را طی کرده است.

حقوق دریایی در بین دولت هایی که حمل و نقل دریایی در بین آن ها اهمیت بیشتری داشت و امکانات آن ها در این زمینه بیشتر از سایر دولت ها بود، از جایگاه پر اهمیتی برخوردار گردید به طوری که در نظام حقوق عرفی یعنی بریتانیا و ایالات متحده حقوق ناظر به حمل و نقل بین‌المللی کالا با تأکید بر رویه‌های قضایی عرصه را برای ایجاد امنیت و سرعت در تعاملات تجاری فراهم کرده این توسعه از مجاری حل و فصل اختلافات تجاری عبور کرده به نحوی که رویه‌های حاصل از این حل و فصل در دسترس علمای حقوق قرار گرفته و قوانین بسیاری تحت تأثیر این رویه‌ها مسیر تدوین و توسعه خود را طی کرده است.

بارنامه دریایی به عنوان سندی بی‌بدیل در معاملات بین‌المللی از جایگاه ارزنده‌ای برخوردار است. ماهیت حقوقی آن موجد اوصاف آثار حقوقی قابل توجهی است که موضوع تحقیق را به خود اختصاص خواهدداد.

بارنامه دریایی دارای آثار حقوقی است، که این آثار ناشی از اوصافی نظیر سند مالکیت کالا، رسید کالا و همچنین دلیل وجود قراردادحمل وقرارداد اجاره کشتی می باشد.این سند نشان دهنده توافق بین اشخاص به تحویل کالا در مقصد است.بدین ترتیب ایجاد امنیت و سرعت در روابط بین تجار با وجود بارنامه دریایی فزونی می یابد.

جایگاه بارنامه دریایی در معاملات بین‌المللی به حدی است که امروزه بدون آن روابط تجاری مختل می‌گردد، ارائه بارنامه دریایی به فرمانده کشتی شرط تحویل کالا بوده و این سند از جمله اسنادی است که در روند اثبات دعوی دلیلی محکم به شمار می‌رود مندرجات این سند و اوصاف کالا ی حمل شده در بارنامه موضوع طرح دعاوی بسیاری در محاکم است. تطبیق مندرجات بارنامه با اوصاف کالا هنگام تحویل منشأ اختلافات بسیاری میان اشخاص در روابط تجاری بین‌المللی است.

از این منظر بررسی اوصاف بارنامه دریایی در قالب تحلیل مندرجات وشروط آن وآثار متبط برآن به عنوان دلایل مثبته به محکمه می‌تواند موجب مسئولیت و یا عدم مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی را فراهم نماید.

سوالات تحقیق

1- اوصاف بارنامه دریایی در حقوق ایران و اسناد بین المللی چیست؟

2- آثار بارنامه دریایی در حقوق ایران و اسناد بین المللی چیست؟

فرضیه های تحقیق

1- بارنامه به عنوان یک سند تجاری در حقوق ایران و اسناد بین الملل دارای اوصاف حقوقی وصف تجاری، وصف تجریدی ، قابلیت انتقال و... است.

2- بارنامه دریایی نسبت به طرفین واشخاص ثالث دارای آثار حقوقی متعددی است.

اهمیت و ضرورت تحقیق

از آنجایی که ماهیت بارنامه در حقوق ایران از جمله مسائلی است که در هاله ای از ابهام قرار دارد به همین دلیل کشف ماهیت مبهم بارنامه از جمله ضروریات انجام این تحقیق است. از طرف دیگر باید گفت بارنامه دریایی رویه حقوق دریایی از جمله موارد پر کاربرد می باشد به همین دلیل ، شناخت آن از جمله ضروریات انجام این تحقیق می باشد.

عنوان صفحه

مقدمه....................1

فصل اول: کلیات

1-1- تعریف بارنامه دریایی.....................7

1-2- تاریخچه بارنامه دریایی...................9

1- 3- تحولات تدوین مقررات بارنامه دریایی.............................9

1-3-1- مقررات هارتر..............10

1-3-2- مقررات بروکسل (لاهه) ..................................10

1-3-3- مقررات لاهه ویزبی......11

1-3-4- مقررات هامبورگ.........12

1-3-5- مقررات بارنامه دریایی در حقوق ایران............12

1-4-رابطه قرارداد حمل ونقل دریایی و بارنامه دریایی.............12

1-4-1- رابطه قرارداد اجاره کشتی وبارنامه دریایی........13

1-4-2- نقش بارنامه دریایی درصدور بیمه نامه...............13

1-4-3- نقش بارنامه دریایی در اعتبار اسنادی (ال.سی)...14

1-4-4- نقش بارنامه دریایی در مانیفیست.......................16

1-5- مقایسه بارنامه دریایی بااسناد رسمی.................................16

1-6- مقایسه بارنامه دریایی باچک........19

1-7- مقایسه بارنامه دریایی با قبض انبار...................................19

1-8- مقایسه بارنامه دریایی با حواله.....20

فصل دوم: اوصاف بارنامه دریایی

2-1- مکتوب بودن بارنامه دریایی.........22

2-1-1- مندرجات بارنامه دریایی.22

2-1-2- تاریخ بارنامه دریایی.......24

2-1-3- امضاء بارنامه دریایی.......25

2-1-4- نسخ بارنامه دریایی.........27

2-2- بارنامه دریایی به عنوان دلیل قرارداد.................................28

2-2-1- بارنامه دریایی واصل نسبی بودن قراردادها ....... 29

2-2-2-تعارض حق ثالث با اصل نسبی بودن قراردادها دربارنامه دریایی............29

2-2-2-1- نظریه نمایندگی..................................30

2-2-2-2- نظریه تعهد به نفع ثالث......................30

2-2-2-3- نظریه حق ناشی از ماهیت بارنامه دریایی................................31

2-3-بارنامه دریایی به عنوان رسید کالا..31

2-4- سندیت بارنامه دریایی..................33

2-4-1- مفهوم کلی سند .............34

2-4-2- سند مالکیت.....................34

2-4-3- حجیت سند ...................35

2-4-4- سند درحقوق ایران ........35

2-5- قابلیت انتقال بارنامه دریایی..........37

2- 5-1- انتقال بارنامه دریایی به نام شخص معین ..........40

2- 5-2-انتقال بارنامه دریایی به حواله کرد شخص معین..40

2- 5-3- انتقال بارنامه دریایی به صورت حامل ..............41

2-6- انواع بارنامه دریایی.......................42

2-6-1- انواع بارنامه ازجهت وضعیت وکمیت کالای موضوع حمل.................. 42

2-6-1-1- بارنامه دریایی تمیزیاغیرمخدوش.......42

2-6-1-2- بارنامه دریایی غیرتمییزیامخدوش (مشروط) ........................45

2-6-2- انواع بارنامه دریایی ازجهت تعدد وسایل حمل ونقل............................45

2-6-2-1- بارنامه دریایی مستقیم.........................45

2-6-2-2- بارنامه دریایی غیرمستقیم یاسراسری..46

2-6-2-3- بارنامه دریایی حمل ونقل مرکب یاترکیبی (فیاتا) ................48

2-7- شرط پذیربودن بارنامه دریایی......52

2-7-1- شرط پارامونت.....................53

2-7-2- شرط هیمالیا.........................55

2-7-3- شرط دیمایس.....................57

2-7-4- شرط حق ممتاز(حق حبس کالا) ............................58

2-7-4-1-شرایط اعمال حق ممتازه دریایی...................58

2-7-4-2-دامنه اعمال حق ممتازه قراردادی..................59

2-7-4-3- محدود بودن حق ممتازه به کالای موضوع بارنامه دریایی...............60

2-7-4-4- حق ممتازه واستیفاء دیون از محل آن..........60

2-7-5-شرط غفلت....................61

2-7-6-شرط معافیت از خسارات ناشی ازعدم قابلیت دریانوردی.....................61

2-7-7- شرط کاسپیانا.................64

2-7-8- سایرشروط ضمن عقد دربارنامه........................64

2-7- تجاری بودن بارنامه دریایی..........67

2-8- وصف تجریدی بارنامه دریایی.....68

فصل سوم : آثار بارنامه دریایی

3-1- اثراثباتی بارنامه دریایی ................72

3-1-1- اثراثباتی بارنامه دریایی درکنوانسیون لاهه.........72

3-1-2- اثراثباتی بارنامه دریایی درحقوق انگلیس .........73

3-1-3- اثراثباتی بارنامه دریایی درحقوق آمریکا............76

3-1-4- اثراثباتی بارنامه دریایی در حقوق فرانسه...........76

3-1-5- اثراثباتی بارنامه دریایی درحقوق ایران...............76

3-2- اثر بارنامه دریایی براشخاص ثالث77

3-3- اثر بارنامه دریایی در تعیین خسارت.................................78

3-3-1- خسارت ناشی از تاخیردر تحویل کالا...............78

3-3-2- تلف شدن کل کالا.......81

3-3-3- تلف شدن قسمتی ازکالا...................................82

3-3-4- خسارت به کالا............82

3-4- اثر بارنامه دریایی بر اثبات ضرر...83

3-4-1- دلیل ظاهری تحویل کالا منطبق بارنامه دریایی.85

3-4-2- دلیل ظاهری به نفع فرستنده کالا......................86

3-4-3- دلیل ظاهری مبنی بر تلف یاخسارت به کالا....88

3-4-4- رد دلیل ظاهری با دلیل مخالف ........................89

3-4-5-رد دلیل ظاهری با درج رزروهای معتبر..............89

نتیجه‌گیری..........94

پیشنهادات..........96

فهرست منابع......97

چکیده انگلیسی...................................100

دریافت فایل

---

جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید