بررسی تطبیقی فرزند کشی در حقوق ایران و فقه امامیه و اهل سنت

بررسی تطبیقی فرزند کشی در حقوق ایران و فقه امامیه و اهل سنت

مقدمه

هر جرمی به تناسب خود دارای مجازاتی است مجازات قتل همواره به عنوان یک عامل تسلی دهنده بازماندگان مقتول مدنظربوده است.

مجازات قتل، قصاص ودرمرحله خفیف تر آن، تبدیل قصاص به دیه می باشد که اولیاءدم اجرای آن را نسبت به قاتل خواستار میباشند.

در بحت قصاص نفس اولیاء دم معمولا نقش تعیین کننده ای در مورد مجازات قاتل دارند وباعفو ولی دم، قاتل زندگی خویش را ادامه داده وباعدم بخشش او زندگیش خاتمه پیدا میکند.

معمولا علقه و رابطه ای که میان پدر ومادر وفرزندان وجود دارد مانع هتک حریم جانی فرزندان از جانب والدین ایشان می شود لکن مواردی است که به ندرت اتفاق می افتد که مرتکب قتل، از اولیاءدم (پدرومادر) است، یعنی حیات فرزند را کسانی از او سلب می کنند که خود عامل بوجود آوردن آن بوده اند وبه عنوان سرپرست وولی قانونی او محسوب می شوند بنابراین بر طبق فقه امامیه وفقه عامه ونیز حقوق ایران که برگرفته از فقه امامیه می باشد حکم قصاص در مورد ایشان مانند سایرین نبوده ومورد دقت ومداقه است.

قانون مجازات اسلامی در ماده 220 مقرر می دارد: «پدر یا جد پدری که فرزند خودرا بکشد قصاص

نمی شود وبه پرداخت دیه به ورثه مقتول وتعزیر محکوم خواهد شد »

طبق این قانون پدر از حکم قصاص نفص مبرا شده وبه پرداخت دیه وتعزیر محکوم می شود که مجازات تعزیر از 3 تا 10سال حبس می باشد.

- بیان مساله

با توجه به اینکه جرم فرزند کشی از دیدگاه اسلام به شدت نکوهش شده و خداوند متعال مردم را از کشتن فرزندان خویش منع کرده است حال چه به واسطه فقر وتنگدستی و یا عوامل دیگر ولی این مسئله با توجه به عدم قصاص برای پدر و جد پدری مقتول مغایرت دارد بطوری که گاهی اوقات سرزنش افکار عمومی از عدم مجازات پدر و جد پدری درصورت قتل فرزند خویش باعث می شود انسان به فکر فرو رود که آیا این فرمان عدم مجازات پدر و جد پدری مقتول درقرآن آمده است یا خیر و هم چنین اینکه آیا اهل سنت نیز به این دستور قرآن عمل می کنند یا خیر؟

- اهمیت وضرورت انجام تحقیق

اهمیت و ضرورت این مسئله زمانی روشن می شود که درحال حاضر با توجه به فشارهای سازمان های

بین المللی درخصوص دفاع از حقوق بشر وافکار عمومی آیا براستی عدم مجازات یک قاتل به صرف اینکه پدریا جدپدری مقتول است از لحاظ شرعی و عرفی و وجدانی صحیح است و اگر صحیح می باشد چرا مادر طفل در صورت قتل فرزند خویش باید قصاص گردد.

- مرور ادبیات وسوابق تحقیق

درخصوص جرم فرزند کشی درحقوق ایران بطور پراکنده مقاله هائی از طرف بعضی اساتید دانشگاه و وکلای محترم انتشار یافته ولی درخصوص بررسی تطبیق این جرم با توجه به فقه امامیه و اهل سنت هنوز مطلبی که به تفصیل بیان شده باشد پیدا نشده است و تحقیق مفصلی در این مورد انجام نشده است.

- جنبه جدید ونوآوری تحقیق

در فقه امامیه مجازات خاص این جرم بیان شده است ولی این مطالب که آیا این مجازات مورد قبول فقه اهل سنت نیز می باشد یا خیر؟ و نیز اینکه آیا ایشان با توجه به دستور قرآن مبنی برعدم مجازات پدر و جد پدری مقتول وی را از مجازات معاف می کنند یا خیر؟

_ اهداف تحقیق

1- بررسی عدم مجازات پدر و جدپدری در صورت قتل فرزند در فقه امامیه.

2- بررسی عدم مجازات پدر وجدپدری در صورت قتل فرزند در فقه اهل سنت.

3- بررسی تطبیقی مجازات مادر در صورت قتل فرزند در فقه امامیه و اهل سنت

4- بررسی جرم فرزند کشی از دیدگاه قرآن و آیات و روایات.

- سوالات تحقیق

1- آیا مادر هم به حکم معافیت از قصاص ملحق می شود ؟

2- آیا حکم معافیت از قصاص فقط شامل پدر و جد پدری شرعی می شود ؟

3- آیا معافیت از حکم قصاص ناشی از حق ولایت است یا ابوت ؟

4- آیا ولی امر و رهبر حکومت اسلامی می تواند حکم معافیت از قصاص را لغو کند ؟

- فرضیه های تحقیق

1-منظور از والد در فقه امامیه واهل سنت شامل مادر نمی شود.

2- حکم عدم قصاص شامل پدر طبیعی و غیر شرعی هم می شود زیرا این فرزند از پدر غیر شرعی خویش ارث می برد پس پدر ازحق عدم قصاص هم برخوردار است.

3- عدم قصاص ناشی از رابطه ابوت آنها بر فرزندان می باشند.

4- مراجع تقلید نمی توانند اجرای قصاص پدر و جدپدری درخصوص قتل فرزند را منطبق با شرع اعلام کنند.

-روش تحقیق

تجزیه و تحلیل مبتنی بر روش کتابخانه ای و فیش برداری است.

 

عنوان .........................................صفحه

چکیده1

مقدمه. 2

- بیان مساله. 2

- اهمیت وضرورت انجام تحقیق.. 2

- مرور ادبیات وسوابق تحقیق.. 3

- جنبه جدید ونوآوری تحقیق.. 3

_ اهداف تحقیق.. 3

- سوالات تحقیق.. 3

- فرضیه های تحقیق.. 3

-روش تحقیق.. 4

فصل اول - کلیات... 5

1-1- تعریف وا‍‌ژه ها5

1-1-1-مجازات... 5

1-1-2-فرزند. 6

1-1-3- قتل.. 6

1-1-4- حقوق ایران. 6

1-1-5- فقه امامیه. 7

1-1-6- فقه عامه. 7

1-2- تاریخچه فرزند کشی ومجازات آن. 7

1-2-1- دوران جاهلیت قبل از اسلام. 7

1-2-2- دوران بعد از اسلام. 8

1-2-3- دوران قبل از انقلاب... 9

1-2-4 – دوران بعد از انقلاب... 9

1-3- مبانی جرم فرزند کشی.. 9

1-3-1- حرمت خون انسان. 10

1-3-2-کرامت انسان. 14

1-3-3- اعتقادات دینی واسلامی.. 18

فصل دوم – مجازات فرزند کشی در حقوق ایران. 20

2-1- بررسی جرم فرزند کشی در حقوق ایران. 20

2-1-1- تعریف قتل ومجازات آن در حقوق ایران. 23

2-1-2- اقسام فرزند کشی.. 24

2-1-2-1- فرزند کشی عمدی.. 24

2-1-2-2-فرزند کشی غیر عمدی.. 25

2-1-3-تفاوت بچه کشی با فرزند کشی.. 25

2-1-4-عناصر تشکیل دهنده جرم فرزندکشی.. 25

2-1-4-1-عنصرقانونی......................................................25

2-1-4-2-عنصرمادی ...............................................26

2-1-4-3-عنصرروانی..................................................26

2-1-5-عنصر مادی جرم فرزند کشی..................................................26

2-1-5-1- وجود فرزند زنده26

‌2-1-5- 2-فعل پدر. 27

2-1-6-عنصر روانی جرم فرزند کشی.. 29

2-1-6-1-آگاهی جانی بر کشنده بودن فعل(علم قاتل )29

2-1-6-2 - قصد فعل.. 33

2-1-6- 3 - قصد شخص معین.. 34

2-1-6-4 - قصد نتیجه. 35

2-1-7- عنصر قانونی جرم فرزند کشی در حقوق ایران. 36

2-2- بررسی مجازات فرزندکشی در حقوق ایران. 37

2-2-1-دیه. 37

2-2-2-تعزیر. 38

2-2-3- مستندات قانونگذار در وضع ماده 220 قانون مجازات اسلامی.. 38

فصل سوم- بررسی فرزند کشی در فقه عامه. 41

3-1- فقه شافعی.. 41

3-2- فقه حنبلی.. 42

3-3- فقه حنفی.. 43

3-4- فقه مالکی.. 43

3-5- نتیجه گیری در جرم فرزندکشی از منظر فقه عامه. 44

فصل چهارم –مجازات فرزند کشی در فقه امامیه. 46

4-1-روایات... 46

4-1-1- صحیحه حمران. 46

4-1-2- صحیحه حلبی.. 47

4-1-3- صحیحه دوم حلبی.. 47

4-1-4- روایت فضیل بن یسار. 48

4-1-5- روایت علاء بن الفضیل.. 48

4-1-6- روایت ابوبصیر. 49

4-1-7- روایت اسحاق بن عمار. 49

4-1-8- روایت جابر. 49

4-1-9- صحیفه ظریف... 50

4-1-10- روایت أنس بن محمد. 50

4-2- بررسی روایات... 50

4-2-1- دسته بندی روایات... 51

4-2-2-بررسی الفاظ قاعده51

4-2-3- مجازات تعزیر در قتل فرزند. 51

4-2-4- مواردی که والد در صورت قتل فرزندش کشته می شود.51

4-2-4-1-در صورتی که والد، معتاد به قتل فرزندش باشد. 51

4-2-4-2-در صورتی که والد، محارب بوده ودر حین محاربه فرزندش را بکشد. 52

4-2-4-3-در صورتی که والد با فرزندش زنا کند. 52

4-2-4-4-در صورتی که والد فرزند رضاعی خود را به قتل رساند.52

4-2-5- استدلال امامیه برعدم قتل پدر به دلیل کشتن فرزند. 53

4-2-5 -1-روایات و نصوص.... 53

4-2- 5-2-اجماع. 53

4-2-5-3- شهرت... 53

فصل پنجم –نقدی بر معافیت پدر از قصاص در قتل فرزند. 56

5-1-موافقین معافیت پدراز قصاص در قتل فرزند. 56

5-1-1-دیدگاه موافقین شرط ابوت در عدم قصاص پدر. 56

5-1-1-1- المقنع فی الفقه. 58

5-1-1-2- المقنعه فی الاصول و الفروع. 58

5-1-1-3- الکافی فی الفقه. 59

5-1-1-4- النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی.. 59

5-1-1-5- فقه القرآن. 59

5-1-1-6- اللمعه الدمشقیه. 59

5-1-1- 7-الخلاف والمبسوط.. 59

5-1-1-8- جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. 60

5-1-1- 9-جامع المدارک فی شرح المختصر النافع. 60

5-1-1- 10-تحریر الوسیله. 60

5-1-1-11- استفتا از مراجع درباره فرزندکشی.. 61

5-1-2- توجیه وضع قا نون معا فیت پدراز قصاص.... 62

5-1-3- نقد استدلالات موافقین شرط انتفای ابوت... 63

5-1-4- شروط لازم برای قصاص قاتل.. 64

5-1-4-1- شروط ثبوت قصاص.... 64

5-1-4-2- شروط اجرای قصاص.... 65

5-1-4-3- مفهوم شرط معافیت پدر از قصاص وتاثیر آن درحقوق ایران. 66

5-1-4-4- نظریه ای جدا از روایات ونقدی بر ماده 220 قانون مجازات اسلامی.. 68

5-2- مخالفین عدم قصاص پدر در قتل فرزند. 70

5-2-1- دیدگاه مخالفین شرط انتفاء ابوت در قصاص (دیدگاه برخی از فقهای عامه )70

5-2-2-نظر آیت الله صانعی به عنوان مخالف عدم قصاص پدر. 70

5-2-3- بررسی فلسفه معافیت قصاص پدر از قتل فرزند در فقه امامیه وعامه وکاربرد آن درحقوق ایران 72

5-2- 4-بررسی ارتکاب فرزند کشی با فعل غیر مادی در فقه امامیه با فقه عامه. 74

5-2-5- راه فرار قانونی برای قاتل از قصاص باتوجه به قانون انتفاء ابوت... 75

5-2-6-پیشنهاد اصلاح ماده 220قانون مجازات اسلامی.. 76

نتیجه گیری.. 78

منابع. 81

چکیده انگلیسی ............................................................82

دریافت فایل

---

جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید