بررسی تطبیقی تعدد و تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 و لایحه قانون مجازات اسلامی1390
مقدمه
1- بیان مسئله
عدالت اقتضا می کند میان مجرمی که برای
نخستین بار مرتکب جرم شده است با مجرمی که مکرر مرتکب بزه می شود، و همچنین
مجرمی که مرتکب یک جرم شده و مجرمی که مرتکب جرایم متعدد شده است، ولی به
علل گوناگون تحت تعقیب قرار نگرفته به یک میزان مجازات حکم نشود و میان این
دو تفاوت باشد؛ چرا که جامعه از وجود او متحمل خطرات و ضرر بیشتری خواهد
شد.
تعدد و تکرار جرم به عنوان علل مشدده ی
کیفر یکی از مهم ترین مباحث در نظام کیفری کشور است، که مورد توجه اکثر
حقوقدانان قرار گرفته است. تفاوت های عمده ای از نظر مواد مربوط به تعدد و
تکرار، نوع مجازات های در معرض تعدد و تکرار و نهادهای مختلف جزایی از
قبیل تعیین جمع مجازاتها یا تلفیق در موارد مختلف میان ق.م.ا سال 1370 و
لایحه قانون مجازات اسلامی مشاهده می گردد. و ما در صدد تحلیل و توصیف این
تفاوتها و ارزیابی جهت گیری لایحه نسبت به قانون سابق هستیم.
2- سؤالات اصلی تحقیق
سئوال اصلی این تحقیق عبارت است از:
رویکرد لایحه قانون مجازات اسلامی سال 1390 در رابطه با تعدد و تکرار جرم در مقایسه با قانون 1370 چگونه است؟
3- فرضیه تحقیق
رویکرد مقنن در لایحه قانون مجازات اسلامی
تعیین مجازات در موارد تعدد و تکرار و بیان مقررات مربوط به حدود و قصاص
با اجرای اصل قانونی بودن مجازات و ممانعت از اعمالنظر شخصی دادگاهها
میباشد.
4- پیشینه تحقیق
تعدد و تکرارجرم از مهم ترین مباحث در
نظام کیفری است که مورد توجه اکثر حقوقدانان قرار گرفته است. پایان نامه
هایی با موضوع تعدد و تکرار جرم در قوانین موضوعه ایرا ن و هم چنین مقایسه
این قوانین با مقررات کشورهای دیگر از جمله مصر نوشته شده است.در این راستا
کتب ارزشمندی همچون مبانی فقهی و حقوقی تعدد جرم، بررسی تاریخی و تطبیقی
قاعده تعدد جرم، تعدد و تعدد و تکرار جرم در حقوق جزا، تکرار جرم در حقوق
جزا و جرم شناسی به بررسی قواعد تعدد و تکرار جرم پرداخته اند. با تصویب
لایحه قانون مجازات اسلامی سال 1390 ضروری به نظر می رسد با مطالعه تطبیقی
میان قانون مجازات اسلامی 1370 و لایحه به بررسی دقیق نظام تعدد و تکرار
جرم به عنوان علل عام تشدید مجازات پرداخت. شاید تدوین این پایان نامه
حرکتی در راه پیشرفت قانون کیفری کشور باشد.
مقدمه.. 1
1- بیان مسئله. 1
2- سؤالات اصلی تحقیق... 1
3- فرضیه تحقیق... 1
4-پیشینه تحقیق... 2
5- روش تحقیق... 2
6- موانع تحقیق... 2
7- اهداف تحقیق... 2
8- ساختار تحقیق... 2
فصل اول: کلیات تحقیق... 4
مبحث اول: مفاهیم.. 5
گفتار اول: تعریف جرم. 5
بند اول: در لغت... 5
بند دوم: در اصطلاح.. 5
گفتار دوم :تعریف مجازات... 8
بند اول: در لغت... 8
بنددوم : در اصطلاح.. 8
گفتار سوم: تعریف تعدد جرم. 10
بند اول: در لغت... 10
بند دوم : در اصطلاح.. 10
گفتار چهارم: تعریف تکرار جرم. 13
بند اول: در لغت... 13
بند دوم: در اصطلاح.. 13
مبحث دوم: تاریخچه تعدد و تکرار جرم در ایران... 16
گفتار اول: تعدد جرم قبل و بعد از انقلاب اسلامی... 16
بند اول: تعدد جرم قبل از انقلاب... 16
1- 1 قانون مجازات عمومی مصوب 1304. 16
1-2 ماده 2 الحاقی مصوب 1311. 18
1-3 قانون مجازات عمومی مصوب 1352. 22
بند دوم : تعدد جرم بعد از انقلاب اسلامی... 27
2-1 قانون راجع به مجازات اسلامی 1361 و قانون مجازات اسلامی 1370. 27
2 -2 قانون مجازات اسلامی مصوب 1390. 32
گفتار دوم: تکرار جرم قبل و بعد از انقلاب اسلامی... 33
بند اول: تکرار جرم قبل از انقلاب اسلامی.. 33
1- 2 قانون مجازات عمومی مصوب 1304. 33
1- 3 قانون اصلاحی 1310. 34
1- 4 قانون مجازات عمومی سال 1352. 36
بند دوم: تکرار جرم پس از انقلاب اسلامی... 39
1- 2 قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361. 39
2- 2 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370. 40
2-3 لایحه قانون مجازات اسلامی مصوب 1390. 42
مبحث سوم: مبانی نظری و تأثیر آن بر قواعد تعدد و تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی.. 43
گفتار اول: مبانی نظری پذیرش تعدد و تکرار جرم. 43
بند اول: نظریه سزادهی.. 43
بند دوم: نظریه حالت خطرناک و اصل فردی کردن مجازات... 43
گفتاردوم: تأثیر پذیری.. 48
بند اول: مبنای قانون مجازات اسلامی سال 1370 در تشدید مجازات... 48
بند دوم: مبنای لایحه قانون مجازات اسلامی در تشدید مجازات... 48
فصل دوم: بررسی تحلیلی و تطبیقی تعدد و تکرار جرم در قانون سال 1370 ولایحه قانون مجازات اسلامی 49
مبحث اول: تعدد جرم.. 50
گفتار اول: اقسام تعدد جرم. 50
بند اول: تعدد مادی.. 50
بند دوم: تعدد معنوی.. 50
گفتار دوم:تعدد جرم بر اساس قانون مجازات اسلامی 1370.. 51
بند اول: تعدد مادی.. 51
1-1 تعدد مادی در جرایم مختلف... 53
1-2 تعدد مادی در جرایم مشابه. 54
بند دوم: تعدد معنوی یا اعتباری جرم. 56
گفتار سوم: تعدد جرم بر اساس لایحه قانون مجازات اسلامی1390.. 58
بند اول: تعدد معنوی... 58
بند دوم: تعدد مادی... 58
گفتار چهارم: شرایط تحقق تعدد جرم. 66
بند اول: شرایط تعدد معنوی جرم در قانون سال 1370 ولایحه قانون مجازات اسلامی... 66
1-1 وقوع فعل مجرمانه. 66
1-2 تعزیری بودن جرم. 66
1-3 صدق عناوین مجرمانه متعدد بر رفتار واحد. 67
بند دوم: تعدد مادی درق.م.ا 1370.. 67
2-1 از نظر نوع جرم ارتکابی.. 67
2-2 عدم سابقه ی اعمال مجازات های تعزیری و بازدارنده بر مرتکب... 68
2-3 از لحاظ قلمرو جرایم ارتکابی و عدم لزوم عمدی بودن آن ها69
بند سوم: تعدد مادی در لایحه قانون مجازات اسلامی... 69
3-1 از نظر نوع جرم ارتکابی.. 69
3-2 عدم سابقه ی محکومیت قطعی به جرایم مستوجب تعزیر. 70
3-3 عدم لزوم عمدی بودن جرایم.. 70
گفتار پنجم: شیوه های اجرای مجازات در مواجهه با تعدد جرم. 71
بند اول: جمع مجازات ها71
بند دوم: مجازات شدیدتر از مجازات اشد.. 72
بند سوم: مجازات جرم اشد یا عدم جمع مجازات ها73
مبحث دوم : تکرار جرم.. 74
گفتار اول: قانون مجازات اسلامی سال 1370.. 74
بند اول: تکرار جرم. 74
بند دوم: شرایط تحقق تکرار جرم. 75
2-1 سابقه ی محکومیت به مجازات تعزیری یا بازدارنده75
2-2 اجرای محکومیت قبلی.. 76
2-3 ارتکاب مجدد جرم قابل تعزیر. 76
بند سوم : ویژگی های تشدید مجازات... 77
3-1 اختیاری بودن.. 77
3-2 نامعین و مبهم بودن حدود تشدید مجازات... 77
گفتار دوم: لایحه قانون مجازات اسلامی 1390.. 78
بند اول : تکرار جرم. 78
بند دوم: شرایط تحقق تکرار جرم. 80
2-1 سابقه ی محکومیت قطعی به مجازات تعزیری درجه یک تا شش.... 80
2-2 ارتکاب مجدد جرم تعزیری درجه یک تا شش.... 81
2-3 ارتکاب جرم جدید پیش از اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرا81
بند سوم: ویژگی های تشدید مجازات تکرارجرم بر اساس لایحه قانون مجازات اسلامی... 81
3-1 الزامی بودن.. 81
3-2 معین و مشخص بودن حدود تشدیدمجازات... 81
گفتار سوم: اقسام تکرار جرم. 82
بند اول : خاص و عام. 82
1-1 تکرار جرم خاص.... 82
2-1 تکرار جرم عام. 83
بند دوم: موقت و دایم.. 83
2-1 تکرار جرمموقت... 83
2-2 تکرار جرم دائم.. 84
بند سوم: ساده و به عادت... 84
3-1 تکرار جرم ساده84
3-2 تکرار جرم به عادت... 84
گفتار چهارم: تفاوت تعدد و تکرار جرم. 86
مبحث سوم: بررسی نظام تعدد و تکرار در حدود. 87
گفتار اول:تعدد جرم در حدود. 87
بند اول: تعدد جرم در حدود بر اساس قانون سال 1370. 87
1-1 تعدد جرم در زنا87
1-2 تعدد جرم در شرب خمر. 87
1- 3 تعدد جرم قذف... 88
1-4 تعدد جرم سرقت... 88
بند دوم: تعدد حدود در لایحه قانون مجازات اسلامی... 89
گفتار دوم: تکرار جرم در حدود. 91
بند اول : تکرار حدود در قانون مجازات اسلامی 1370. 91
بند دوم: تکرار حدود در لایحه قانون مجازات اسلامی... 92
نتیجه گیری... 94
منابع و مأخذ.. 96
Abstract. 98