انداره گیری بلوغ حاکمیت معماری سرویس گرایی سازمان با استفاده از چارچوب COBIT
 چکیده: امروزه معماری سرویس گرا (SOA) به عنوان یک رویکردمناسب برای بهبودچابکیوافزایش کاراییسیستم هاموردتوجهقرارگرفتهاست. ازآنجاکه سازمانهادرفراینداستفادهازاینفناوریباچالشهایزیادینظیرپیچیدگی طراحیساختارتصمیمگیری،مدیریتوحاکمیتسرویس هاونبودفرایندهایحاکمیتمواجههستند،بنابرایننیازمندیک چارچوب جامعوقابلاجرابرایحاکمیت SOA هستندتاچالش هایموجودرابرطرف ساختهوساختارحاکمیتومکانیزم هایکنترلیراتعریف نماید.همچنین برای تعیین یک نقشه راه برای استقرار معماری سرویس گرا نیازمند تعیین سطح بلوغ حاکمیت این معماری است.در این تحقیق چارچوب های موجود و چالش های معماری سرویس گرا مورد مطالعه قرارمی گیرد. براین اساس ما برای استقرار معماری سرویس گرایی در سازمان از COBIT ، که یک چارچوب استاندارد حاکمیت فناوری اطلاعات سازمانی است استفاده کرده و سطح بلوغ حاکمیت معماری سرویس گرا را مورد بررسی قرار می دهیم.چارچوب پیشنهادی با تمرکز بر پوشش مولفه های حاکمیت SOA و معیاری برای تعیین سطح بلوغ حاکمیت،راه حلی مناسب برای حاکمیت موثر معماری سرویس گرا و تدوین نقشه راه فراهم می سازد. کلمات کلیدی: بلوغ حاکمیت،معماری سرویس گرا،چارچوب حاکمیت SOA ، COBIT ،نقشه راه SOA فهرست مطالب فصل اول : مقدمه و کلیات تحقیق1 1.1 مقدمه2 1.2 تعریف و بیان مسئله3 1.3 هدفاز انجام تحقیق5 1.4 پرسشهایتحقیق5 1.5 محدوده ی پژوهش6 1.6 فرضیات تحقیق6 1.7 ساختار پایان نامه7 فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق9 2.1 مقدمه10 2.2 معماری سرویس گرا10 2.2.1مفاهیم اصلی معماری سرویس گرا13 2.2.2چرا معماری سرویس گرا16 2.2.3مزایای معماری سرویس گرا17 2.2.4لایه های معماری سرویس گرا19 2.3 حاکمیت :24 2.4 حاکمیت فناوری اطلاعات (IT)26 2.4.1چارچوب حاکمیت COBIT28 2.5 حاکمیت معماری سرویس گرا32 2.5.1ضرورت و اهمیت حاکمیت معماری سرویس گرا38 2.5.2رابطه حاکمیت فناوری اطلاعات و حاکمیت معماری سرویس گرا38 2.6 مؤلفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا43 2.6.1اشخاص44 2.6.2سیاست هاو خط مشی ها46 2.6.3فرایندها48 2.6.4تکنولوژی50 2.7 چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا56 2.7.1چارچوبحاکمیت معماریسرویسگرادردیدگاه WebMethods60 2.7.2چارچوبحاکمیتمعماریسرویسگرادردیدگاه IBM61 2.7.3چارچوبحاکمیتمعماریسرویسگرادردیدگاه Oracle62 2.7.4چارچوبحاکمیت معماریسرویسگرادردیدگاه Software AG63 2.8 خلاصه64 فصل سوم : روش تحقیق66 3.1 مقدمه82 3.2 اجزای چارچوب COBIT83 3.3 معیارهای سرویس های(اطلاعات) کبیت84 3.4 سنجش عملکرد85 3.5 اهداف کنترلی88 3.6 نمودار افراد89 3.7 چالش هایی حاکمیت معماری سرویس گرا با آن مواجه است90 3.8 سیستم مدیریت سیاست93 3.8.1تأثیر حاکمیت معماری سرویس گرا بر چرخه حیات سرویس95 3.8.2چرخه حیات سرویس96 3.8.3نقاط کنترلی زمان طراحی سرویس97 3.8.4نقاط کنترلی زمان اجرای سرویس100 3.9 چرخه حیات حاکمیت102 3.9.1برنامه ریزی و سازماندهی(PO)105 3.9.2اکتساب وپیاده سازی110 3.9.3تحویل و حمایت115 3.9.4نظارت و ارزیابی119 فصل چهارم : پیاده سازی و ارزیابی چارچوب123 4.1 مقدمه126 4.2 مدل بلوغ چارچوب حاکمیت پیشنهادی :126 4.2.2سطح های بلوغ فرایند حاکمیت128 4.3 تعیین عنصر های ارزیابی چارچوب140 4.4 مولفه های چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا143 4.5 تحلیل و ارزیابی چارچوب پیشنهادی145 4.6 مقایسه و تطبیق146 4.6.1نتایجمقایسه150 فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات151 5.1 نتیجه گیریError! Bookmark not defined. 5.2 کارهای آتی153 5.2.1مطالعه در زمینه تشکیلات و تجهیزات مورد نیاز برای پشتیبانی از فرایند های حاکمیت :154 5.2.2بررسی امکان استفاده از روش کارت امتیازی متوازن(BSC) در ارزیابی بلوغ حاکمیت SOA وارائه نقشه راه SOA:154 5.2.3ارئه یک معیار برای ارزیابی مدل چارچوب حاکمیت SOA :154 منابع و مآخذ155 فهرست جدول ها جدول 3.1 چالش هایی که بوسیله حاکمیت معماری سرویس گرا مورد توجه قرار می گیرند91 جدول 3.2 چارت RACI فرایند طرح SOA106 جدول 3.3 چارت RACI فرایند تعریف معماری107 جدول 3.4 چارت RACI فرایند مدیریت سرمایه گذاری108 جدول 3.5 چارت RACIفرایند ساختار110 جدول 3.6 چارت RACI فرایند مدیریت سبد سرویس111 جدول 3.7 چارت RACI فرایند بهره وری112 جدول 3.8 چارت RACI مدیریت سبد راه حل113 جدول 3.9 چارت RACI فرایند پذیرش زیرساخت114 جدول 3.10 چارت RACI فرایند مدیریت سطح سرویس116 جدول 3.11 چارت RACI مدیریت انتشار و تغییر117 جدول 3.12 چارت RACI فرایند مدیریت اجرای سیاست ها و استاندارد118 جدول 3.13 چارت RACI فرایند شناسایی و تخصیص هزینه ها119 جدول 3.14 چارت RACI نظارت و ارزیابی عملکرد SOA120 جدول 3.1 چارت RACI فرایند نظارت و ارزیابی121 جدول 3.16 چارت RACI فرایند مدیریت مشکل و حواث122 جدول 4.1 نگاشت بین چالش ها و مسائل موجود در پیاده سازی SOA و الزامات چارچوب حاکمیت SOA141 جدول 4.2 ارزیابی کیفی چارچوب145
فهرست شکل ها شکل 2.1 مؤلفه های پایه معماری سرویس گر16 شکل 2.2 لایه های داخلی معماری سرویس گرا19 شکل 2.3 تجزیه فرایندهای حرفه به واحدهای سازنده اصلی(سرویس های حرفه)20 شکل 2.4 ارتباط لایه سرویس های حرفه با لایه سرویس های نرم افزاری22 شکل 2.5 ارتباط لایه سرویس های نرم افزاری با سیستم های موروثی24 شکل 2.6 ابعاد مدل کوبیت30 شکل 2.7 فازهای مدل فرایندی کوبیت32 شکل 2.8 دیاگرام ارتباطات معماری سرویس گرا33 شکل 2.9 نعریف حاکمیت معماری سرویس گرا از دیدگاه oracle35 شکل 2.10 الگوی مهندسی سرویس BITAM-SOA42 شکل 2.11 همسویی حاکمیت سازمان،فناوری اطلاعات ومعماری سرویس گرا43 شکل 2.12 مولفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا44 شکل 2.13 میزان تاثیر هریک از گروههای اشخاص موثر در حاکمیت SOA براساس نظرسنجی شرکت oracle46 شکل 2.14 ارتباط پروتکل ها در وب سرویس56 شکل 2.15 مولفه های اصلی چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا و تاثیر آن بر چرخه حیات سرویس58 شکل 2.16 چرخه حیات حاکمیت معماری سرویس گرا از دیدگاه WebMethods61 شکل 2.17 چارچوب حاکمیت SOA در دیدگاه IBM. 62 شکل 2.18 نقاط کلیدی برای سیاست گذاری در چارچوب حاکمیت SOAدر دیدگاه Oracle63 شکل 3.1 روابط اجزا و بخش های مختلف کبیت83 شکل 3.2 نمونه هایی از اهداف86 شکل 3.3 نمونهایازمعیارهایدستاورداحتمالی87 شکل 3.4 نمونه ای از شاخص های عملکرد87 شکل 3.5 نمایش اهداف و شاخص ها88 شکل 3.6 اجرای سیاست های زمان اجرا از طریق سیستم انتقال پیام100 شکل 3.7 شماتیک چارچوب پیشنهادی کوبیت برای معماری سرویس گرا104 شکل 4.1 نمایش نموداری مدل بلوغ128 فصل اول1مقدمه و کلیات تحقیقامروزه فناوری اطلاعات و به خصوص معماری سرویس گرا فرصت هایی را در جهت بهبود چابکی و کارایی توسعه سیستم های اطلاعاتی به وجود آورده است.معماری سرویس گرا به عنوان رهیافت برتر در حوزه معماری سیستم های اطلاعاتی به سازمان ها کمک می کندتا بتوانند نیازمندی های کسب و کاری شان را با زیرساخت فناوری اطلاعات به سرعت مطابقت داده و نسبت به تقاضاهای بازار واکنش دهند. این معماری یک استراتژی است که دربرگیرنده دو جنبه سازمانی و تکنولوژی است.از نقطه نظر تکنولوژی،سازمان نیاز به فراهم آوردن زیر ساختی (گذرگاه سرویس سازمانی[1]) برای برقراری تعامل و یکپارچگی داردو از منظر سازمانی،نیازمند ساختار سازمانی مناسب،تعریف مسئولیت ها و نقش های سازمانی مرتبط،با توسعه نرم افزار و تدوین فرایندهای مناسب برای طراحی سرویس ها،شناسایی سرویس های جدید و چرخه عمر سرویس ها است.از طرفی برای آنکه حوزه کسب و کار بتواند به سرعت خود را با تغییرات تطبیق دهد،بایستی بتواند به مجموعه ای از سرویس های کسب وکاری و سرویس های اشتراکی دسترسی پیدا کند.با وجود اینکه بسیاری از شرکت ها در فرایند پیاده سازی SOA [2]نسبت به فراهم ساختن الزامات و پیش نیازهای مطرح شده تلاش می کنند ولیکن به دلیل پیچیدگی این فرایند عمدتا با چالش هایی نظیر: (مالکیت سرویس ، تعیین ساختار تصمیم گیری ، تعریف و تعیین سرویس های اشتراکی، مدیریت تغییر سرویس های اشتراکی ، ارزیابی کارایی و کیفیت سرویس ، مدیریت سطوح سرویس) مواجه می شوند و ممکن است علی رغم صرف انرژی زیاد و سرمایه گذاری های کلان از مسیر صحیح منحرف شده و دچار شکست شوند. بنابراین برای مقابله با چالش های ذکر شده و کسب مزایای این فناوری، سازمان نیازمند استقرار یک نظام رفتاری مناسب است تا علاوه بر تعریف نقش ها و مسئولیت ها و تعیین ساختار تصمیم گیری،قابلیت های سازمانی مورد نیاز را فراهم نماید.این نظام رفتاری در واقع همان نظام حاکمیت است.حاکمیت[3] مکانیزمی است که اطمینان می دهد قوانین،خط مشی ها و سیاست ها،استاندارد ها و رویه ها در سازمان پذیرفته شده و مورد اجابت قرار گرفته است.یعنی اطمینان نمائیم که افراد هر آنچه درست است را انجام می دهند. 1.2 تعریف و بیان مسئلهفقدان حاکمیت می تواند یک مانع جدی برای موفقیت سازمان باشد.حاکمیت معماری سرویس گرا،کاربرد حاکمیت سازمان برای تحقق معماری سرویس گرا است].41[حاکمیت SOA مفهومی است که برای فعالیت های مرتبط با سرویس ها در معماری سرویس گرا و حاکمیت سرویس ها در چرخه پیاده سازی آنها استفاده می شود.حاکمیت SOA چالش های مطرح در فرایند پیاده سازی و پذیرش معماری سرویس گرا را با ایجاد قابلیت هایی در سازمان برطرف می کند.این قابلیت ها با استفاده از یک چارچوب موثر معماری سرویس گرا پوشش داده می شود. چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا شامل 1)یک مدل مرجع حاکمیت که به عنوان نقطه شروع به کار گرفته شده و در بر گیرنده 4 مولفه اصلی زیر ساخت فنی،سیاست ها،فرایندها و نقش هاست و 2)چرخه حیات سرویس که یک فرایند تکرار پذیر برای تعریف سرویس و بومی سازی مدل حاکمیت SOA است].41[ هدف اصلی ازچارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا،استقرار معماری سرویس گرا در سازمان است.چارچوب یک رویکرد تدریجی را تعریف می کند که سازمان بتواندعلاوه بر پوشش نیازمندی های جاری خود،نیل به اهداف بلند مدت SOA را مد نطر قرار دهد.یک چارچوب حاکمیت SOA به مدیران سازمان اطمینان می دهد که :
بر این اساس سازمان نیاز به یک برنامه دارد که همان نقشه راه معماری سرویس گراست و بر مبنای یک چارچوب حاکمیت SOA در یک رویکرد تدریجی و با سنجش بلوغ سرویس گرایی،به شرکت ها کمک نماید تا حرکت به سمت SOA را شروع کرده و گذار به SOA را در هر مرحله مدیریت کنند و به این طریق مزایای مورد انتظار SOA نظیر استفاده مجدد سرویس ،بهبود یکپارچگی، تعامل پذیری و چابکی کسب و کار را بدست آورند. در این تحقیق به منظور ارائه مولفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا مطلوب ، به شناخت چارچوب های موجود حاکمیت SOA پرداخته و برای حرکت سازمان ها به سمت استقرار حاکمیت معماری سرویس گرا ، [5]COBIT را که یک چارچوب کنترل برای حاکمیت فناوری اطلاعات پذیرفته شده است مورد مطالعه و استفاده قرار می دهیم.این چارچوب بطور کامل ارزیابی فرایندها،ساختار حاکمیت و مکانیسم های کنترل را مورد خطاب قرار می دهد. چارچوب COBIT برخی از عناصر مهم حکومت SOA را پشتیبانی نمی کندما با استفاده از مؤلفه های اصلی معماری سرویس گرایی سازمان و چرخه حیات حاکمیت مبتنی بر COBIT وشناخت یک مدل بلوغ حاکمیت SOA به ارزیابی واندازه گیری بلوغ حاکمیت معماری سرویس گرا سازمان می پردازیم. جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |
