با
توجه به اینکه هر مقوله نوظهوری نیاز به صرف زمان برای شناساندن فواید و
مزایای آن به کاربران دارد، نیاز است که مزایای سیستم های آموزشی
الکترونیکی نیز برای همگان تبیین و روشن گردد و به این ترتیب بتوان از
تکنولوژی روز و فناوری اطلاعات در جهت رشد سطح آموزش کشور بهره برد.عوامل
مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از: کیفیت اطلاعات، کیفیت سیستم، کیفیت
خدمات، پذیرش، استفاده و رضایت کاربر.این مطالعه پژوهشی توصیفی از نوع
همبستگی و روش آن پیمایشی است.جامعه آماری در این پژوهش دانشجویان مجازی
دانشگاه اصفهان میباشند.ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه
بوده که روایی و پایایی آن مورد سنجش و تایید قرار گرفته است.پایایی آن از
طریق آلفای کرونباخ 983/0 محاسبه شده و روایی ان از لحاظ محتوایی و صوری
بررسی و تایید شد.برای تجزیه تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و امار استنباطی
استفاده گردید.در این پژوهش بعد از استخراج داده‌های مورد نظر از طریق
پرسشنامه برای طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل همبستگی
پیرسون، رگرسیون، t مستقل و تحلیل واریانس تک عاملی به کمک نرم افزار
19spss استفاده گردید.
نتایج پژوهش نشان داد که همه متغیرهای کیفیت اطلاعات، کیفیت سیستم و
کیفیت خدمات با پذیرش آموزش الکترونیکی توسط افراد رابطه معنادار
دارد.همچنین پذیرش با استفاده و استفاده با رضایت رابطه معنادار دارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه. 2
1-1 ضرورت و اهمیت موضوع. 2
1-2 تشریح و بیان مسئله. 3
1-3 اهداف تحقیق. 4
1-4 فرضیه‌های تحقیق. 4
1-5 گستره تحقیق. 4
1-6 مراحل انجام تحقیق. 4
فصل دوم
ادبیات و مبانی نظری پژوه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
2- 1 مقدمه. 7
بخش اول:آموزش الکترونی. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
2-2 مفهوم آموزش الکترونیکی. 8
2-2-1 تعاریف آموزش الکترونیکی. 9
2-3 اهمیت و هدف آموزشالکترونیکی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2-4 دانشگاه مجازی. 12
معرفی. 14
2-5 ارتباطات مجازی. 14
2-6 ارزیابی مجازی. 15
2-7 مزایای دانشگاه مجازی. 15
2-8 استانداردها. 16
2-9 آموزش الکترونیکی و رابطه آن با آموزش سنتی. 18
2-10 تفاوت آموزش سنتی و مدرن. 19
2-11 دامنه آموزش الکترونیک. 20
2-12 دسته بندی نوع یادگیری. 21
2-13 آموزش الکترونیکی و اقتصاد. 22
2-14 استانداردهای آموزش الکترونیکی. 23
2-15 دسته بندی استانداردها. 23
2-16 آموزش الکترونیکی در ایران. 24
2-17 پیشینه‌آموزش‌الکترونیکی‌درجهان. 25
2-18 بزرگترین دانشگاه‌های الکترونیکی جهان. 26
2-19 چند نکته که در آموزش الکترونیکی باید مورد توجه قرار گیرد. 27
2-20 مزیت آموزش الکترونیکی. 28
2-21 کلام آخر......... 29
2-22 نتیجه‌گیری. 29
بخش دوم: مروری بر تحقیقات پی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .30
2-23 مطالعات خارجی. 30
2-24مطالعات داخلی. 33
فصل سوم
روش شناسی پژوهش. 38
3- 1 مقدمه. 38
3-2 روش پژوهش. 38
3-3 الگوی پژوهش. 38
3-4 روش گردآوری داده‌ها. 40
3-5 جامعه آماری. 41
3-6 برآورد حجم نمونه. 42
3-7 روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات. 42
3-8 روایی پرسشنامه. 43
3-9 پایایی پرسشنامه. 43
3-10 خلاصه. 44
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده‌ها. 48
4-1 مقدمه. 46
4-2 تحلیل جمعیت شناختی نمونه. 46
4-2-1 جنس. 46
4-2-2 مقطع تحصیلی. 47
4-2-3 سن. 48
4-2-4 تعداد سال استفاده از اینترنت. 49
4-2-5 میزان استفاده روزانه اینترنت. 50
4-3 تحلیل توصیفی متغیرهای پژوهش. 51
4-4 تجزیه و تحلیل استنباطی. 52
4-4-1 آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون. 52
4-4-2 آزمون فرضیه‌های اصلی پژوهش با استفاده از آزمون رگرسیون. 55
4-5 یافته های جانبی پژوهش. 57
4-5-1- تاثیر جنسیت. 57
4-5-2 تاثیر تحصیلات. 57
4-5-3 تاثیر سن. 58
4-5-4 تاثیر تعداد سال استفاده از اینترنت. 59
4-5-5- تاثیر تعداد ساعات استفاده روزانه از اینترنت 60
4-5-6- تاثیر منظور استفاده از اینترنت. 61
4-5-7- تاثیر تجربه استفاده از آموزش الکترونیک. 62
4-6 خلاصه. 62
فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادات. 64
5-1 مقدمه. 64
5-2 خلاصه و جمع‌بندی پژوهش. 64
5-3 نتایج بدست آمده از تحلیل توصیفی جامعه آماری. 65
5-4 نتایج بدست‌آمده از تحلیل استنباطی. 66
5-5 محدودیت‌های پژوهش. 67
5-6 پیشنهادات پژوهش. 67
5-7 پیشنهادات برای پژوهش‌های آتی. 69
منابع و مآخذ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
پیوست . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل 2-1 مدل‌ها و ارتباطات تکنولوژی‌های آموزش الکترونیک. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
شکل 2-2 ادغام شاخه‌های مختلف تشکیل‌دهنده آموزش الکترونیک . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
شکل 3-1 مدل موفقیت سیستم‌های اطلاعاتی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
نمودار 4-1 وضعیت جنس پاسخ‌دهندگان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
نمودار 4-2 وضعیت مقطع تحصیلی پاسخ‌دهندگان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
نمودار 4-3 وضعیت سن پاسخ دهندگان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
نمودار 4-4 وضعیت تعداد سال استفاده از اینترنت پاسخ‌دهندگان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
نمودار 4-5 وضعیت تعداد ساعات استفاده از اینترنت پاسخ‌دهندگان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 3-1 تفکیک سوالات پرسشنامه بر اساس متغیرها . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
جدول 3-2: ضرایب آلفای کرونباخ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
جدول 4-1: توزیع فراوانی و درصد آزمودنی‌ها به تفکیک جنس .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
جدول 4-2: توزیع فراوانی آزمودنی‌ها برحسب مقطع تحصیلی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
جدول 4-3: توزیع فراوانی آزمودنی‌ها بر اساس سن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
جدول 4-4: توزیع فراوانی آزمودنی‌ها بر اساس تعداد سال استفاده از اینترنت . . . . . . . . . . . . 49
جدول 4-5: توزیع فراوانی آزمودنی‌ها بر اساس تعداد ساعات استفاده از اینترنت . . . . . . . . . . . . . 50
جدول 4-6: آماره‌های توصیفی متغیرهای مستقل و وابسته . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
جدول 4-7: نتایج آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
جدول 4-8: نتایج آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
جدول 4-9: نتایج آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
جدول 4-10: نتایج آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
جدول 4-11: نتایج آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
جدول 4-12:تحلیل رگرسیون چندمتغیره . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
جدول4-13:نتایج آزمون tمستقل متغیرهای مستقل بر حسب جنسیت . . . . . . . . . . . . . . . . 57
جدول 4-14:خلاصه نتایج تحلیل واریانس متغیرها بر حسب تحصیلات . . . . . .. . . . . . . . . . . . 58
جدول 4-15:خلاصه نتایج تحلیل واریانس متغیرها بر حسب سن. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 58
جدول 4-16:خلاصه نتایج تحلیل واریانس متغیرها بر حسب تعدادسال استفاده از اینترنت . . . .. 59
جدول 4-17:خلاصه نتایج تحلیل واریانس متغیرها بر ساعات استفاده روزانه اینترنت . . . . . . . . . 60
جدول 4-18: خلاصه نتایج تحلیل واریانس متغیرها بر حسب منظور استفاده از اینترنت . . . . .. . 61
جدول 4-19: خلاصه نتایج آزمون tمستقل متغیرها بر حسب تجربه استفاده از اینترنت . . . . . . . . . . . . . . . 62
فصل اول
مقدمه
امروزه کشورهای مختلف جهان از ساختارهای آموزشی مختلفی برخوردار می
باشندکه طبیعتاً ساختارهای فوق در هر کشور بنابر سیاست‌ها، برنامه‌ها و
اهداف مورد نظر آن کشور متفاوت میباشند.در طی سال‌های اخیر کشور ایران نیز
با توجه به ناکارآمدی نظام‌های آموزشی گذشته در تحقق اهدافی نظیر تناسب
تولیدات نظام آموزشی با بازار کار، برخورداری از راهبردها و رویکردهای نوین
آموزشی، برخورداری و بهره‌برداری از فنآوری روز در ابعاد مختلف آن و ...
دستخوش تحولاتی نه چندان گسترده و بعضا موردی بوده است.
موقعیت آموزش الکترونیکی در دنیا رایج اما در ایران چندان فراگیر نشده است و فقط چند دانشگاه معدود اقدام کرده اند.
1-1 ضرورت و اهمیت موضوع
آموزش الکترونیکی به
طور کلی اجرای فرآیند تعلیم و تربیت از طریق امکانات نوین ارتباطی به ویژه
شبکه اینترنت است که نسبت به روشهای سنتی آموزش و پرورش دارای مزایای قابل
توجهی است.
امکان ارائه دروس در محیط چند رسانه ای، رفع محدودیت‌های زمانی و مکانی
برای آموزش فراگیران، امکان ارائه بازخورد سریع و مواردی اینچنین از جمله
مزایای این شیوه از آموزش به شمار میرود.بدیهی است که در کنار این فواید
موانع و محدودیت‌هایی نیز وجود خواهند داشت که بخش مهمی از آنها به کمک
آموزش فراگیران و بخش دیگری توسط آموزش مدرسان و اساتید مرتفع خواهد شد.
بر این اساس با توجه به اینکه هر مقوله نوظهوری نیاز به صرف زمان برای
شناساندن فواید و مزایای آن به کاربران دارد نیاز است که مزایای سیستم های
آموزشی الکترونیکی نیز برای همگان تبیین و روشن گردد و به این ترتیب بتوان
از تکنولوژی روز و فناوری اطلاعات در جهت رشد سطح آموزش کشور بهره برد.
1-2 تشریح و بیان مسئله
یکی از تغییرات اساسی جامعه امروز ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات است
که منافع زیادی را به همراه دارد.با وجود مزایای بالقوه متعدد، توسعه و
استقرار این فناوری‌ها برای برخورداری از این مزایا کافی نیست، بلکه باید
این فناوری توسط کاربران به کار گرفته شود. در صورت عدم پذیرش و به‌کارگیری
فناوری جدید توسط کاربران، سرمایه گذاری در حوزه مورد نظر بی نتیجه خواهد
بود.با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش های زیادی در این مورد در کشورهای
مختلف انجام شده است که دغدغه اصلی آنها، پذیرش و به‌کارگیری فناوری جدید و
از جمله مهمترین آنها، فناوری اطلاعات و ارتباطات و آموزش الکترونیک بوده
است. به طور کلی آموزش الکترونیک اجرای فرآیند تعلیم و تربیت از طریق
امکانات نوین ارتباطی به ویژه شبکه اینترنت است که نسبت به روشهای سنتی
آموزش و پرورش دارای مزایای قابل توجهی است.
اگر آموزش الکترونیک توسط افراد پذیرفته شده و به کار گرفته شود مزایای
متعددی را برای آنان به همراه خواهد آورد.بنابراین درک و تاثیرگذاری بر
پذیرش جویندگان علم از آموزش الکترونیک حیاتی است.(همنر،2009)
فقط سرمایه‌گذاری و فراهم کردن تجهیزات و امکانات مورد نیاز نمی‌تواند
به برخورداری جامعه از مزایای آموزش الکترونیک منجر شود.(سوسیلوکس چاناسوک و
پاراسونگ پلنت پورکرانگ، 2008)
برای برخورداری از مزایای بالقوه آموزش الکترونیک باید پذیرش آن در
جامعه مد نظر قرار گیرد.در این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر پذیرش آموزش
الکترونیک در ایران و در سطح شهر اصفهان پرداخته شده است.مدل پژوهش، مدل
موفقیت سیستم‌های اطلاعاتی است.این مدل در مطالعات متعدد برای تشریح پذیرش و
به کارگیری سیستم‌های اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفته است و اعتبار آن
تایید شده است.(گوتلینگ2007)
در این مقاله با توجه به اینکه متغیرهای خارجی در مدل موفقیت سیستم‌های
اطلاعاتی در نهایت تایین کننده پذیرش هستند و در مطالعات گذشته کمتر مورد
بررسی قرار گرفته اندو شرایط خاص ایران متغیرهای موثر بر پذیرش آموزش
الکترونیک تعیین و مدل مناسب پذیرش آموزش الکترونیک تعیین خواهد شد. (حسن
سلیم،2007)
شایان ذکر است که کار آماری در این زمینه بسیار صورت گرفته است، اما در
این پژوهش قصد بر این است که با استفاده از مدل موفقیت سیستم‌های اطلاعاتی
به این موضوع پرداخته شود که تا کنون در کشور این کار انجام نگرفته است.در
این مدل همه ابعاد در کنار هم مورد بررسی قرار میگیرد. به این صورت که
ابتدا به کیفیت سیستم آموزشی توجه میشود.سپس کیفیت اطلاعات که در واقع همان
محتوای آموزشی است مورد ارزیابی قرار میگیرد و همچنین کیفیت خدمات رسانی
سیستم.
در مرحله بعد میزان پذیرش کاربران از این نوع آموزش سنجیده میشود و سپس
تمایل به استفاده و میزان رضایت در صورت استفاده مورد بررسی قرار میگیرد.
1-3 اهداف تحقیق
بررسی رابطه بین کیفیت اطلاعات با پذیرش سیستم و رضایت کاربران از آموزش الکترونیکی
بررسی رابطه بین کیفیت سیستم با پذیرش سیستم و رضایت کاربران از آموزش الکترونیکی
بررسی رابطه بین کیفیت خدمت رسانی با پذیرش سیستم و رضایت کاربران از آموزش الکترونیکی
