اثربخشی آموزش نوروفید بک برروی کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرایی کودکان مبتلابه ADHD

اثربخشی آموزش نوروفید بک برروی کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرایی کودکان مبتلابه ADHD

چکیده :

هدف تحقیق : هدف وانگیزه این پژوهش اثربخشی نوروفیدبک برروی کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرایی کودکان بیش فعال وکمبود توجه میباشد واز آنجائیکه این کودکان جهت رفع علائم و کنترل اختلال خود وبهبود آن از داروهای محرک زا استفاده میکنند . ولی از آجائیکه مصرف دارو در بلندمدت موجب عوارض جانبی بسیار میباشد ، شاید با استفاده از این روش بتوان بصورت بی زیان از نشانه های رنج آور خود رهایی یابند .

نمونه گیری وروش کار :طرح پژوهش از نوع آزمایشی بالینی و 8 کودک مبتلا به بیش فعالی و کمبود توجه برپایه معیارهای DSM-IV-TR به روش تصادفی ساده در دو گروه دختر و پسر انتخاب شدند . ارزیابی بصورت پیش آزمون وپس آزمون انجام گرفت و هردو گروه پس ازارزیابی اولیه به مدت 30 جلسه وسه روز درهفته به مدت 20 دقیقه آموزش نوروفیدبک برروی این کودکان اجرا شد . وسپس پس از پایان 30 جلسه این کودکان تحت ارزیابی ثانویه قرار گرفتند.

ابزار پژوهش : جهت ارزیابی از تست های تشخیصی TOVA ، پرسشنامه کانرز – فرم والدین - تست های حافظه N-Back و وکسلر ( فراخنای ارقام و رمز نویسی ) که جهت سنجش حافظه فعال کاربرد دارند ، مورد استفاده قرار گرفت .

تجزیه التحلیل آماری: روش آماری مورد استفاده در این پژوهش از آمار توصیفی ( میانگین وانحراف معیار ) وآمار استنباطی از ( تحلیل کوواریانس چند راهه ) در نظر گرفته شد.

نتیجه گیری :نتایج نشان داد که روش آموزش نوروفیدبک بر بهبود نشانه ها وعملکرد اجرایی این کودکان اثر بخش بوده و همچنین آموزش نوروفیدبک نشان دهنده این بود که ماندگاری اثر درمانی اش نسبتا" قابل قبول و اطمینان بخش تر در برابر درمان دارویی است .

لغات کلیدی : نوروفیدبک ، کودکان پیش فعال / کمبود توجه ، ،حافظه ، توجه

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

 چکیده 5

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه 15

بیان مسئله 19

سوالات پژوهشی 21

اهمیت وضرورت تحقیق 21

اهداف پژوهش 22

بیان فرضیات 22

تعاریف نظری وعملیاتی متغییرها :

نوروفیدبک 23

بیش فعالی –کمبودتوجه 23

توجه 24

حافظه 24

تکانشگری 25

عملکردهای اجرایی 26

  فهرست مطالب

 

 

عنوان صفحه

فصل دوم :گستره نظری و تجربی پژوهش

پیشینه نظری تحقیق 28

ملاک تشخیص ADHD 29

سبب شناسی ADHD : 34

مرورتحقیقات توسط لوبار 34

عوامل نوروآناتومی و عملکرد نوروفیزیولوژیک در ADHD 34

ژنتیک 38

عوامل مربوط به پیش از تولد 40

علائم روانی – اجتماعی 41

علل اکتسابی اختلال بیش فعالی –نقص توجه 42

سیر وپیش آگهی ADHD 43

سیر تکامل 44

مهمترین اختلالاتی که با ADHD همراهه 46

درمان ADHD 48

درمانهای دارویی 49

جدیدترین درمان : نوروفیدبک 51

منشاء سیگنالهای مغزی 52

کارکردهای امواج مغزی 53

فهرست مطالب

 

 

عنوان صفحه

پرتکل های درمانی با استفاده از نوروفیدبک 57

انواع نوروفیدبک 60

ارزیابی های یک کاناله ودو کاناله 61

تعاریف ونقائص عملکردهای اجرایی 61

توجه و تمرکز :

مقدمه 64

تغییر میزان توجه 66

ساختار حافظه 67

انواع حافظه : 67

خزانه حسی 67

خزانه پژواکی 69

حافظه نهانی دیداری 70

کاتب درونی 70

حافظه فوری ( کوتاه مدت ) 70

حافظه بلند مدت 71

حافظه معنایی 71

حافظه رویدادی 72

ا ثر تاخر در یادآوری 72

فهرست مطالب

 

 

عنوان صفحه

پیشینه تجربی تحقیق:

تحقیقات خارجی 73

تحقیقات داخلی 84

فصل سوم : طرح پژوهش 86

طرح کلی پژوهش 87

جامعه آماری وروش نمونه گیری 87

ابزار پژوهش :

تست هوش ریون 87

تست Tova 88

پرسشنامه کانرز –فرموالدین 89

تست حافظه N-back 89

خرده آزمون هوش وکسلر ( فراخنای ارقام ورمزنویسی) 90

تست ویسکانسین 91

دستگاه نوروفیدبک 92

روش اجرای تحقیق 92

روش تجزیه و تحلیل 94

روش شمول 94

عدم شمول 95

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

رعایت نکات اخلاقی 95

فصل چهارم : نتایج 96

تجزیه التحلیل داده های تحقیق 97

فصل پنجم : بحث در نتایج :

بحث و نتیجه گیری : 127

محدودیتها و موانع پژوهش 136

پیشنهاد ات برای پژوهشهای آتی 137

پیشنهادهای بکار بسته 137

خلاصه 138

منابع فارسی ولاتین

چداول و پرسشنامه

پیوست ها

 فهرست جداول

 

 

عنوان صفحه

1) فرضیه اول

جدول 1-4) شاخص توصیفی فرضیه اول جهت داده های صحیح توسط تست N-Back 97

جدول 2-4) تحلیل کوواریانس فرضیه اول جهت داده های صحیح 99

جدول 3-4) شاخص توصیفی فرضیه اول جهت داده های غلط توسط تست N-Back 100

جدول 4-4) تحلیل کوواریانس فرضیه اول جهت داده های غلط 101

جدول 5-4) شاخص توصیفی ارقام مستقیم 102

جدول 6-4) تحلیل کواریانس فراخنای ارقام مستقیم 103

جدول 7-4) شاخص توصیفی ارقام معکوس 104

جدول 8-4) تحلیل کوواریانس ارقام معکوس 105

جدول 9-4) شاخص آمار توصیفی رمز نویسی فرم A 106

جدول 10-4 ) تحلیل کوواریانس رمز نویسی فرم A 107

جدول 11-4) شاخص آمار توصیفی رمز نویسی فرم B 108

جدول 12-4 ) تحلیل کوواریانس رمز نویسی فرم B 109

2) فرضیه دوم

جدول 1-2 )شاخص توصیفی سنجش بیش فعالی آزمون کانرز 110

جدول 2-2) تحلیل کوواریانس فرضیه دوم سنجش بیش فعالی 112

  فهرست جداول

 

 

عنوان صفحه

 3) فرضیه سوم

جدول1- 3) شاخص توصیفی نقص توجه ازآزمون کانرز 113

جدول2-3 ) تحلیل کواریانس نقص توجه از تست کانرز 115

جدول 3-3 ) شاخص توصیفی نقص توجه ازآزمون TOVA 116

جدول 4-3 ) تحلیل کواریانس نقص توجه از تست TOVA 117

4)فرضیه چهارم

جدول1-4) شاخص توصیفی تکانش گری از آزمون کانرز 118

جدول2-4) کوواریانس تکانش گری از آزمون کانرز 120

جدول3-4) شاخص توصیفی تکانش گری از آزمون TOVA 121

جدول 4-4) کوواریانس تکانش گری از آزمون TOVA 122

5 ) فرضیه پنجم

جدول1-5) شاخص توصیفی سنجش عملکرد اجرایی از آزمون ویسکانسین 123

جدول2-5) تحلیل کواریانس سنجش عملکرد اجرایی از آزمون ویسکانسین 125

 فهرست نمودارها

 

 

عنوان صفحه

 نمودار 1) میانگین نمرات داده‌های صحیح تست (N-Back) سنجش حافظه 98

نمودار2) میانگین نمرات دادهای غلط N-Back) سنجش حافظه 100

نمودار 3) میانگین نمرات فراخنای ارقام مستقیم جهت سنجش حافظه 102

نمودار 4) میانگین نمرات فراخنای ارقام معکوس جهت سنجش حافظه 104

نمودار 5) میانگین نمرات رمز نویسی فرم A جهت سنجش حافظه 106

نمودار 6) میانگین نمرات رمز نویسی فرم B جهت سنجش حافظه 108

نمودار 7 ) میانگین نمرات سنجش بیش فعالی از تست کانرز 111

نمودار 8) میانگین نمرات سنجش نقص توجه از تست کانرز 114

نمودار9) میانگین نمرات سنجش نقص توجه از TOVA 116

نمودار 10) میانگین نمرات سنجش تکانشگری از تست کانرز 119

نمودار11 ) میانگین نمرات سنجش تکانشگری از TOVA 121

نمودار12) میانگین نمرات سنجش عملکرد اجرایی از آزمون ویسکانسین 124

  فصل اول

موضوع پژوهش

 مقدمه :

اختلال نارسایی توجه –بیش فعالی1 ، الگوی فراگیر عدم توجه – بیش فعالی وتکانشگری است که شدیدتر از آن الگویی است که در کودکان با سطح رشد مشابه دیده میشود(انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ). اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی ، اختلال عصبی رشدی است که ، با سه ویژه گی اصلی یعنی نارسایی توجه - بیش فعالی و تکانشگری ، ونیز رفتارهای قاعده مند توصیف میشود( انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ) ، که در آن این کمبودها به طور قابل ملاحظه ای نامتناسب با سن عقلی کودک است شروع آن دردوران کودکی است سن شروع این اختلال از 5 سالگی ( سازمان بهداشت جهانی ، 1996 ) یا 7 سالگی (انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ) تعیین کرده اند . بطوریکه 30 تا 50 درصد مراجعین به سرویس های بهداشت روان کودکان را مبتلایان به این اختلال تشکیل میدهند ( کاپلان و سادوک 2، لوئیس 3، 2007 ، (. نشانه ها به طور قابل ملاحظه ای نافذ و موقعیتی هستند معمولا در طول زمان مزمن یا پایدارند ودر نتیجه مستقیم تاخیرشدید زبان ،ناشنوایی ،نابینایی، اوتیسم یا روان پریشی دوران کودکی نیستند ( بارکلی 1998 ).

این اختلال بر 3 تا 7 درصد از کودکان اثر میگذارد( انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ). براساس بررسیهای انجام شده ، چهارمین تجدید نظر راهنمایی تشخیص و آماری و اختلا های روانی ، 5 تا 12% کودکان سن مدرسه در سراسر دنیا به این اختلال مبتلا میباشند . مطالعات اخیر شیوع آن را 3 تا 18 درصد گزارش کردند (رونالد3 ، لسن4 ، آبرامونیز، 2003 ) . این اختلال معمولا" از دوران پیش دبستانی آغاز و اغلب تا بزرگسالی تداوم دارد( هالپرین و هیلی ،2010).

ودر بین پسرها بیشتر از دخترها گزارش شده است ( سادوک ، سادوک ، 1389).

________________________

1.Attention deficit-hyperactivity disorder

2.Kaplan &Sadock

3.Lewis. M

4. Lessen

5.Malhotra SMD

15

 

اختلال نقص توجه – پیش فعالی یک اختلال مزمن میباشد که در صورت عدم درمان ، می تواند با عث موفقیت تحصیلی و شغلی وافزایش خطر رفتارهای ضد اجتماعی و احتمالا" سوء مصرف مواد و افزایش احتمالی افسردگی و اضطراب گردد ( سادوک وسادوک 2004 ، مالهوترا 1 1998) .

از اختلالات همراه با اختلال نقص توجه – پیش فعالی ، میتوان اختلالات رفتار ایذایی وتخریبی مثل اختلال بی اعتنایی مقابله ای و اختلال سلوک با نسبت بالا ( 50 % ) اشاره کرد.

مطالعات طولی نشان داده است که علائم پر فعالیتی و تکانشگری واضح ، کودک را در خطر بیشتری از رفتارهای ضد اجتماعی و بزهکارانه و افزایش سانحه پذیری وتصادفات قرار میدهد ( کاپلان وسادوک ، سادوک -سادوک 2004 ).

همچنین در زیر گروه پرخاشگری وغیر پرخاشگری در این اختلال مطرح شده است . کودکان غیر پرخاشگر نقائص شناختی و توجه بیشتری وکودکان پرخاشگر مشکلات روانی اجتماعی ورفتاری بیشتری دارند( لوئیسان 2 1991 ، گراس 3 ،1995 ).

سبب شناسی در ADHD حاکی از مبانی نورولوژیک ( عصب شناختی ) اختلالات کمبود توجه هستند داده های حاصل از این مطالعات تلویحات مشخصی در خصوص لوب پیشانی دارند .

کارکردهای لوب پیشانی دارای ماهیت اجرایی بوده ودر طرح ریزی وسازماندهی منابع دخیل هستند ونقش حیاتی در رفتارهای بازدارنده ، میانجی از قبیل کنترل کردن رفتارهای حرکتی و بازداری از تمرکز وتوجه بر محرکهای نامربوط با حواس پرت کن دارند (آیزنک 4، 1994 ) .

سونوگا – بارک1 ( 1994 ، 2003 ، 2005 ) با توجه به نقش قشری بالا وپایین (کنترل تکانشگری) باعث میشود این کودکان نشانه های مسلط نارسایی توجه وفقدان سازماندهی ونیزمشکلات مربوط به

________________________________________

 1.Malhotra 2.Luiesan 3.Gras 4.Ayzenk

16

 کار کردهای اجرایی ( ازجمله ضعف در سازماندهی زمانی ، ضعف در دنبال کردن اهداف کلی و جزئی ، ضعف در برنامه ریزی وتصمیم گیری ) را در سنجش عصب – روانشناختی نشان دهند . از دیگر عوامل سبب شناسی مطالعاتهمبستگیبسیاری موجبشدهکهدرخصوصنقشافزودنیهایخوراکی، میزانسربموجوددرخون،آلرژیها،مصرف سیگارو مشروباتالکلی درزمان بارداری ،به عنوان عواملعلی در سببشناسی ADHD/ODD گمانه زنی هایی صورت گیرد (بارکلی،2003 ) .

قبلاتصور میشدبابزرگشدناینکودکان،اختلالازبینمیرود؛ اماامروزهاعتقادبرایناستکه70درصداینکودکان نمیتوانندازپسمشکلاتمرتبطبااختلالکمبودتوجه برآیند (لیندنمن حبیب 3، رادجویک 4،1996 ) .

بررسی متون پژوهش در زمینه درمان اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی حاکی از تمرکز عمده برروی دارودرمانی است (سافر5، زیتو6 ، فاین7 ، 1996 ; سوآنسون 8 ، لرنر9 ، ویلیامز، 1995).

نتایج از سودمندی آن بر کاهش نشانه های رفتاری این اختلال حکایت میکند (اشودنز، لی ، زینک ، هانفور ، 2004 ; اورتوم ، وریاتن ، کمز ، نمانس ، بیتلار وهمکاران ، 2003 ). اما بااین وجود بین متخصصان و پژوهشگران این حوزه در خصوص دامنه ومیزان اثربخشی و عوارض جانبی داروهای محرک وهمچنین نقش این داروها در درمان گروهای ویژه مانند افراد خیلی کم سن ، یا دارای کارکرد عقلانی پایین همچنان بحث و سؤالاتی باقی است (سولانتو10 ، اسکاچار ، کوپگز، 2007 ; هاپرین، 2010). از طرفی دیگر بسیاری از والدین در مورد استفاده از این داروها دچار تردید هستند ورغبت چندانی به استفاده از آن برای درمان اختلال فرزندانشان نشان نمیدهند ( مونسترا 11، 2003).

________________________________________

 1.Sonoga-Bark 2.Barkly 3. Linden M . Habib 4.Rodjovic 5.Suffer 6.Zito 7.Phine 8.Suanson 9.Lerner 10.Solanto 11.Montstra

 17

  علت این تردید در مصرف دارو حتمالا" نگرانی از مصرف طولانی داروهای روان محرک و اثار جانبی آن از قبیل : بی اشتهایی ، اختلال خواب ، تحیج پذیری ، خشم ، اضطراب ، ودر بعضی موارد شدید تشنج ، تیک ها است ( لوبار1، 1995 ; مان 2، 2000 ).

از این جهت پرداختن به درمان غیر دارویی برای این اختلال آشکار میشود . که از آن جمله وسیله ای بنام نوروفیدبک که مستقیما" بر روی بهبود ساختارها و کارکرد های درگیر دراین اختلال تمرکزدارد ( بیتلار3 ، 2007 ) .

نوروفیدبک،نوعیرویکردتوانبخشیدردرمان است،وهدفآن،بهنجارسازیپایدارADHD-ADD است و بهنجار سازی پایدار رفتاربدونوابستگیمداومبهداروهایارفتاردرمانیاست.( باراباز4 ،1996 ) .

 ____________

1. Lubar

2.Maan

3.Bithlar

4.Barabz

 18

بیان مسئله :

نوروفیدبک درواقع ترکیبی از QEEG و بیوفیدبک است . یک روش آموزشی جهت یادگیری تغییر ارادی عملکردهای غیر ارادی فیزیولوژیک بدن با استفاده از شرطی کنشگر. همانطور که در بیوفیدبک فرد می تواند کنترل احشاء واعضای داخلی نظیر قلب ، ریه ها و نیز دمای بدن خودرا که توسط سیستم خودکار ( سپاتیک وپارا سمپاتیک ) صورت میگیرد قادر میشود که آنهارا بطور اتوماتیک کنترل نماید . در نوروفیدبک که یک فرایند آموزشی است که در آن مغز خودتنظیمی را فرامیگیرد .نوروفیدبک یک سیستم یادگیری جامع وتکمیلی است که موجب رشد وتغییرات سطح سلولی میگردد. این روش ثابت میکند که با آموزشهای لازم میشود در کار این اعضا تغییراتی ایجاد کرد و نحوه کار آنهارا اصلاح کرد. به همین دلیل به نورو فیدبک باز خورد عصبی نیز گفته میشود ، در طول آموزش، فعالیت مغز توسط اداره هشیار و ناهشیار توجه کنترل می‌شود( موریس یلیس، 2010).

یادگیری هشیارانه زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در می‌یابد که چطور سیگنال فیدبک به توجه و وضعیت ذهنی او ارتباط پیدا می‌کند. در واقع هدف نوروفیدبک آموزش خودتنظیمیبه مغز است و سعی دارد به مغز یاد دهد که چگونه خود را تنظیم کند( گزارش مرکز تخصصی الومینا ، 1392 ) .

و بیمار در طی جلسات این آموزش یاد میگیرد گه چگونه خودش با اصلاح امواج مغز خود بر بیماری اش غلبه کند وتا آخر عمر بدون مصرف دارو زندگی سالمی داشته باشد. سوالی که پیش می آید ، لابد ازخودتان میپرسید چگونه این امکان پذیر است ! مگر میشود که انسان خودش یاد بگیرد بر بیماری اش مسلط شود ؟ . مکانیزم این کار ونحوه انجام آن چگونه است ؟ مغز انسان از میلیونها سلول عصبی که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند تشکیل شده که باهمدیگر تبادل الکتریکی وشیمیایی دارند . علم نوروفید بک هم براساس همین تغییرات الکتریکی مغز پایه گذاری شده . برای مثال در کودکان ADHD در نواحی فروننتال مغزشان امواج بتا با فرکانس 14 هرتز کاهش میابد و بجای آن امواج تتا با فرکانس 8-4 هرتز بیشتر میشود ؟

___________________________

1.Neuro Feedback

2.simpatic -parsimatic

19

در مغز تمام ما انسانها ، هزاران فرایند و فعالیت خودکار و غیر ارادی در حال اتفاق افتادن است ، این فرآیندهای ناهوشیار بی شماری که کاملا" از حوزه ی آگاهی و اختیار ما بدور هستند ، در حقیقت هر لحظه در مغز هریک از ما ، امواج مغزی خاص و فرآیندهای فیزیولوژیکی بیشماری در جریان است ، بدون آنکه ما آگاهی و شناختی نسبت به نحوه عملکرد آنها داشته باشیم ( مرکزتخصصی آمولینا،89 ).

این فرآیند های فیزیولوژیک نهفته در مغز دائما" و بدون دخالت آگاهانه ی ما برروی رفتار ، افکار ، عملکرد ووضعیت سلامت جسمی و روانی ما تاثیر میگذارند. ( مرکزتخصصی آمولینا،89 ).

نوروفیدبک واکنش های فیزیولوژیک نهفته در مغز انسان و امواج مغزی که هر لحظه بر وضعیت رفتار و عملکردی ما اثر گذارند را ثبت میکند و بعد آن چه که در همان لحظه در مغز انسان در حال اتفاق افتادن است را کاملا" دقیق ، روشن وواضح روی صفحه نمایشگر به تصویر میکشد. (گزارش مرکزتخصصی آمولینا ، 89 ).

اساسا"نورو فیدبک برای مغز انسان مانند یک آیینه یا ( مانند یک آینه پیشرفته ) عمل میکند. ودراین فرداز فعالیت فیزیولوژیک بدن خود مطلع می شود. ما هر روز با نگاه کردن به آینه متوجه نقائص و اشکالات موجود در ظاهرمان میشویم ، در واقع آینه مارا نسبت به وضعیت ظاهری مان و عیب و نقص های احتمالی موجود در وضعیت ظاهری خود آگاه میسازد . ولی طبیعتا " در شرایط طبیعی و بدون استفاده از ابزارهای خاص نمی توانید نسبت به هیچ کدام از واکنشهای فیزیولوژیک بدن خود آگاهی دقیقی داشته باشید، با استفاده از ابزارهای الکترونیک پیشرفته و کامپیوتر به ماکمک میکند تا آن چه که در مغز ما در حال رخ دادن است آگاه شویم . درنهایت لم نوروفیدبک براساس تغییرات الکتریکی مغز وبراساس توانایی پلاستیسیتی مغز پایه گذاری شده ، نوروپلاستیسیتی ، مکانیسمی است که مغز قادرمیشود در طول زندگی سلول مغزی اش را سازماندهی جدید کند ویا ارتباطات نورون هارا طوری تغییر دهدکه درمقابل ضربه های مغزی وبیماریها وتغییرات محیطی خودرا تطبیق دهد. وضمنا" پژوهش های اندک در این زمینه در کشور ما ، ضرروت این پژوهش را برجسته میکند.

 20

ضمنا" مدیریت اجرایی وتحقیقات انجمن بین المللی نوروفیدبک بیان میکند که درحال حاضر صدها هزار کودک با تشخیص اختلال بیش فعالی – کمبود توجه در سراسر جهان تحت درمان با نوروفیدبک قراردارند . باتوجه به مطالب گفته شده وتعاریف نوروفیدبک وعملکردهای اجرایی ونشانه های بیش فعالی –کمبود توجه ، سؤالات زیر مطرح میگردد.

 سؤالات پژوهشی:

1-آیا آموزش نوروفیدبک موجب بهبود حافظه کودکان بیش فعال – کمبود توجه میگردد؟

2-آیا آموزش نوروفیدبک موجب بهبود بیش فعالی کودکان بیش فعال – کمبود توجه میگردد؟

3- آیا آموزش نوروفیدبک موجب بهبودتوجه کودکان بیش فعال – کمبود توجه میگردد؟

4-آیا آموزش نوروفیدبک موجب بهبود رفتارهای تکانشی وپرخاشگری کودکان بیش فعال- کمبود توجه میگردد؟

5-آیا آموزش نوروفیدبک موجب بهبود عملکرد اجرایی کودکان بیش فعال – کمبود توجه میگردد؟

ضرورت پژوهش :

ADHD در واقع یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکی در این کودکان با الگو های پایدار عدم توجه ویا پیش فعالی وپرخاشگری وعدم کنترل تکانه همراه است لیندن .ام ،2000) ، که این الگوها در کوتاه مدت وهم در بلند مدت عوارض نامطلوبی برای این کودکان و خانواده وجامعه بهمراه دارد در نتیجه ابزاری مناسب برای تشخیص ودرمان صحیح وبه موقع این اختلال بسیار مفید خواهد بود. معمولا" برای این کودکان بخاطر کنترل سریع رفتارهای تکانشی و پرخاشگری آنها و پیش فعالی و همینطور جهت کنترل سایر عملکردهای شان ، از دارو درمانی استفاده میشود .

21

و باتوجه به اینکه درمان با دارو دارای عوارض جانبیبسیاری است وحتی این روش درمانی بصورت موقتی نشانه های این بیماری را رفع میکند وبا قطع دارو مجددا" علائم بیماری برگشت میکند ، وموجب رنج بسیار زیاد این کودکان و خانواده هایشان گردیده . بدین جهت شاید بتوان از طریق آموزش با نوروفیدبک بسیاری از این عوارض ونشانه های این اختلال را کاهش یا حتی حذف کرد ، و بتوان موجب بهبودی طولانی مدت ویا حتی بهبودی دائمی این کودکان گردید . به همین دلیل ضرورت این پژوهش را برجسته میکند که ممکنه این روش بتواند ، جایگزین خوبی بجای درمانهای دارویی باشد.

اهدف پژوهش

دراین گزارش آنچه که مربوط به هدف غایی واصلی از انجام این تحقیق است با هدف اثربخشی نوروفیدبک برروی کاهش نشانه ها و بهبود عملکرد اجرایی کودکان مبتلا به ADHD 6 تا 11 سال شهر تهران میباشد .

فرضیه ها

1-آموزش با نوروفیدبک موجب بهبود حافظه در کودکان مبتلابه بیش فعال -کمبودتوجه میگردد.

2-آموزش با نورو فیدبک موجب بهبود رفتار بیش فعالی کودکان مبتلابه بیش فعالی - کمبود توجه میگردد.

3-آموزش با نوروفیدبک موجب افزایش توجه و تمرکزدر کودکان مبتلابه بیش فعالی - کمبود توجه میگردد .

4- آموزش با نوروفیدبک موجب بهبود رفتار تکانشی وپرخاشگری در کودکان مبتلابه کمبود توجه - بیش فعالی میگردد.

5- آموزش با نوروفیدبک موجب بهبود عملکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به بیش فعال -کمبود توجه میگردد.

22

متغییر مستقل ووابسته :

متغیر مستقل در این پژوهش آموزش نوروفیدبک ، و متغییرات وابسته : ، توجه ، ، بیش فعالی تکانشگری ، حافظه ، عملکرد اجرایی میباشند.

تعاریف مفهومی متغییرهای پژوهش :

تعریف مفهومی ( نظری ) نوروفیدبک1 :

نوروفیدبک ، به یک الگوی شرطی کردن عامل اطلاق میشود که شرکت کنندگان در آن می آموزند که چطور بر فعالیت الکتریکی مغزشان تاثیر بگذارند . و هدف نوروفیدبک کمک به بیماران برای تسلط بر امواج مغزی شان می باشد (دیوید ورنون ، توبیاس ایگنر ، 2007 ).

تعریف عملیاتی نوروفیدبک:

تعریف عملیاتی نوروفیدبک : دستگاهی است بنام نوروفیدبک مدل Flexcompinfiniti 10کاناله مربوط به شرکت تات تکنولوژی کانادا .

تعریف متغییرهای وابسته :

تعریف مفهومی ( نظری )بیش فعالی – نقص توجه :

اختلال نقص توجه – بیش فعالی ، سندرم بی توجهی – حواس پرتی ، بیقراری ، تکانشگری وسایر نقائص عملکرد اجرایی است ( کاپلان وسادوک ) طبق تعریف چاپ چهارم کتاب تشخیص آماری اختلالات روانی – اختلال ADHD الگوی پایه دار در عدم توجه وبا بیش فعالی است ، که شدید تر وشایعتر از آن است که معمولا" در کودکان با سطح رشد مشابه دیده شود

دریافت فایل