ارتباط وابستگی به اینترنت با گرایش به غرق وجذب شدن در محیط مجازی

ارتباط وابستگی به اینترنت با گرایش به غرق وجذب شدن در محیط مجازی در کاربران اینترنتی شهرهای فردوس و سرایان سال 91-90

چکیده

مقدمه و هدف: اعتیاد بهاینترنت موضوع نو و مسئله ایی فراگیراست که درسال های اخیر به عنوان اعتیاد رفتارمحور مورد توجه محققین و صاحب نظران مسائل اجتماعی قرارگرفته است.پژوهش حاضربا هدف پیش بینی وابستگی به اینترنت براساس دو ویژگی شخصیتی جذب، غرق شدن، سن، جنسیت و تاهل می باشد.

مواد و روش ها: روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی(غیر آزمایشی) به روش همبستگی و شیوه جمع آوری داده ها، پرسشنامه میباشد. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری که بر حسب جنسیت و تاهل در چهارگروه زن، دختر، مرد و پسر در سنین مختلف از کاربران اینترنتی در شهرهای فردوس و سرایان در بهار 1391 به روش نمونه گیری در دسترس 308 نفرانتخاب و انجام شده است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی وابستگی به اینترنت یانگ، غرق و جذب شدن استفاده شد است.

یافته ها: یافته ها نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت با گرایش به غرق شدن رابطه معناداری وجود دارد فرضیه صفر رد شده و با اطمینان 99/0 نتیجه می گیریم بین اعتیاد به اینترنت و غرق شدن رابطه خطی وجود دارد، بین اعتیاد به اینترنت با گرایش به جذب شدن رابطه معناداری وجود دارد و فرضیه صفر رد شده و با اطمینان99/0 نتیجه میگیریم بین اعتیاد به اینترنت و مولفه رویاپردازی و دیگر حالتهای هشیاری از مقیاس جذب شدن تلگن رابطه خطی وجود دارد، بین اعتیاد به اینترنت با سن رابطه معنا داری وجود دارد ضریب همبستگی محاسبه شده در سطح کمتر از یک هزارم معنادار می باشد. فرضیه پذیرفته می شود ضریب همبستگی به دست آمده بیانگر همبستگی منفی معنادار بین اعتیاد به اینترنت با سن می باشد.و همچنین وجود رابطه بین اعتیاد به اینترنت با جنسیت، تأهل و رابطه این دو نشان داد که وضعیت تأهل و جنسیت بر اعتیاد به اینترنت موثر است اما وضعیت تأهل تاثیری بر آن ندارد بیشترین تاثیر را گروه جنسیت پسردارد.

نتیجه گیری : یافته های حاصل از این پژوهش بیانگر تأثیر برخی عوامل مانند تأهل ، جنسیت، سن، غرق وجذب شدن بر روی اعتیاد به اینترنت می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده، تدوین برنامه های آموزشی موثرو تلاش برای رفع مشکلات جوانان برای محدود کردن رشد اعتیاد به اینترنت در بین کاربران پیشنهاد می گردد.

فهرست مطالب

 فصل اولکلیات پژوهش

1-1- مقدمه2

1-2-بیان مسئله3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق5

1-4- اهداف تحقیق6

1-4-1-هدف علمی6

1-4-2- هدف کاربردی6

1-5-فرضیه های های تحقیق6

1-6- متغیرهای تحقیق7

1-6-1-تعریف مفاهیم نظری7

1-6-2- تعریف مفاهیم عملیاتی7

فصل دومادبیات و پیشینه تحقیق

2-1-پیشینه نظری تحقیق(پایه های نظری)9

2-1-1-تاریخچه اعتیاداینترنتی9

2-1- 2- تعریف اختلال اعتیاد به اینترنت11

2-1- 3-طبقه بندی وابستگی به اینترنت12

2- 1- 4- ارزیابی12

2- 1- 5- نشانگان بالینی13

2- 1- 6- همه گیری شناسی14

2-1- 7- اختلالات مختلط روانپزشکی15

2-1-8- علایم آسیب شناختی استفاده از اینترنت(PIU)16

2-1-9- تشخیص17

2-1-10- علت شناسی ـ نظریه ها19

2-1-11-اقدام های درمانی25

2-1-12-عواقب منفی استفاده ازاینترنت27

2-1-13-DSM و وابستگی به اینترنت29

2-1-14- جذب شدن31

2-1-15-غرق شدن32

2-1-15-2- انواع غرق شدن35

2-1-15-3-حالتهای غرق شدن36

2-2-پیشینیه عملی39

2-2-1- تحقیقات داخلی39

2-2-2- تحقیقات خارجی45

فصل سومروش شناسی تحقیق

3-1- روش تحقیق49

3-2- جامعه آماری49

3-3- نمونه تحقیق50

3-3-1- حجم نمونه آماری50

3-3-2- روش نمونه گیری50

3-4-ابزارگردآوری آطلاعات50

3-4-1-آزمون اعتیاد به اینترنت(IAT)51

3-4-2-مقیاس جذب تلگن (TAS)52

3-4-3 پرسشنامه تمایلات غرق شدن (ITQ)54

3-5- روش اجرای پژوهش61

3-6- روش تحلیل داده ها61

فصل چهارمیافتهها ونتایج تحقیق62

4-1- مقدمه63

4-1- 2- نتایج آمار توصیفی63

4-3-تحلیل فرضیه ها65

فصل پنجمبحث وتفسیر نتایج71

5-1- مقدمه72

5-2- بحث وتفسیر)بررسی فرضیه ها(72

5-3- مشکلات و محدودیتهای تحقیق74

5-4- پیشنهادات تحقیق75

منابع ومآخذ76

پیوست83

  فهرست جداول

جدول (3-1) : تفسیر و طبقه بندی اعتیاد به اینترنت.... 51

جدول (3- 2): تعداد گویه ها و همسانی درونی مقیاسها و نمره کل آزمون گرایش به غرق شدن (ITQ)59

جدول (3- 3) : تعداد گویه ها و همسانی درونی مقیاسها و نمره کل مقیاس جذب شدن تلگن (TAS)59

جدول (3– 4 ) :همبستگی مقیاسها و نمره کل آزمون گرایش به غرق شدن (ITQ)60

جدول( 3-5) : همبستگی مقیاسها و نمره کل مقیاس جذب شدن تلگن (TAS)60

جدول(4- 1): میانگین و انحراف معیار پرسشنامه اعتیاد به اینترنت در 4 گروه64

جدول (4- 2) : نتایج تحلیل واریانس برای مقایسه میانگین اعتیا به اینترنت در چهارگروه64

جدول (4-3):تحلیل رگرسیون متغیر پیش بین(غرق شدن)65

جدول شماره (4-4): تحلیل رگرسیون متغیرهای پیش بین(جذب ودیگر حالت های هشیاری)65

جدول(4-5): ضرایب رگرسیون متغیرهای پیش بینی کننده اعتیاد به اینترنت در تحلیل رگرسیون66

جدول (4-6):ضریب همبستگی بین اعتیاد به اینترنت و سن 67

جدول (4-7):آزمون لوین برای همسانی خطای واریانس و درجات آزادی67

جدول (4- 8): تحلیل کواریانس (سن،جنسیت وتاهل،تعامل تاهل و جنست) 68

جدول(4-9): مقایسه زوجی میانگین اعتیاد به اینترنت در چهار گروه69

 فهرست نمودارها

نمودار (4-1) : میانگین اعتیاد به اینترنت در چهار گروه پس از حذف تاثیر سن............................................... 70

 فهرست اشکال

شکل 2-1 غرق شدن در واقعیت37

شکل 2- 2 غرق شدن به هنگام خواب دیدن (تصویر سمت راست) و خیالبافی (تصویر سمت چپ)38

شکل 2-3 دو نفر در یک محیط مجازی ادراکی (مثلا یک فیلم) که یکی غرق شده (تصویر سمت راست)دیگری غرق نشده است (تصویر سمت چپ)38

شکل2- 4 دو نفر در یک محیط مجازی مفهومی39

 فصل اول

 کلیات پژوهش

 

1-1- مقدمه

اینترنت شبکه­ی گسترده جهانی است که شبکه‌های مختلف رایانه­ای در اندازه­های متعدد و حتی رایانه­های شخصی را با استفاده از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای گوناگون و با قراردادهای ارتباطی به یکدیگر متصل می‌کند. این شبکه جهانی از طریق خطوط تلفن، رایانه­های شخصی و یا شبکه‌های رایانه‌ای را به یکدیگر متصل می‌کند و با اختصاص نشانی‌های الکترونیکی مشخص به هریک از آنها، برقراری ارتباط سریع و گسترده را میان کل کسانی که به شبکه متصل هستند، فراهم می‌کند و تبادل اطلاعات میان آنان را به صورت متن، صدا ، تصویر و فیلم میسر می‌سازد (دهقان، 1384). می‌توان گفت که شبکه اینترنت همانند یک محل مجازی ملاقات عمومی شهروندان جهان است. یک نقطه تلاقی عمومی است که در آن میلیون‌ها نفر از بیش از 155 کشور جهان با هم در رابطه قرار می‌گیرند. سازمان عظیمی است که نظم آن از پیش تا حدودی تنظیم شده است. آنان در هر آن، به کسب اطلاع درباره مسایل مختلف، گفتگو، بازی، تجارت، جستجوی علمی، مشاهده تصاویر مختلف، استماع صداها، آهنگ‌ها، مشاهده فیلم‌ها و بسیاری اقدامات دیگر می‌پردازند. اینترنت یک بانک اطلاعاتی نیست، بلکه گسترده‌ترین و با اهمیت‌ترین شبکه کامپیوتری جهان است و شاید نمونه­ای اولیه از بزرگراه­های اطلاعاتی ربع اول قرن بیست ویکم باشد. اینترنت درحکم مخزنی از اطلاعات خوب، بد، زشت و زیبا، اخلاقی و غیره اخلاقی می‌تواند تلقی شود (داور پناه، 1382).

جالب ترین پدیده­ی فلسفی که تا کنون اینترنت ممکن ساخته، یک دنیای مجازی به نام "زندگی دوم"است. زندگی دوم همچنین امکان زندگی و صرف وقت در دنیایی مجازی را برای فرد فراهم می­کند که ممکن است بسیار مهیج­­تر از دنیای واقعی باشد (فارسی نژاد، 1389).

اما اینترنت و دنیاهای مجازی که فراهم ساخته، فرصت گریزهایی در مقیاسی بسیار بزرگتر به ماعرضه می­کند. در واقع، به لطف دنیاهای مجازی مانند زندگی دوم، ما می­توانیم محدویت­های خود را فراموش کنیم و خود را در فرادنیایی امن و غنی غوطه­ور کنیم. به این ترتیب، به دوراهی می­رسیده­ایم و باید دنیای خود را انتخاب کنیم (همان منبع).

عده­ای درباره­ی اثرات زندگی در دنیای مجازی برای مدتی طولانی نگرانند. بعضی تأثیرات آن ممکن است روحی باشد، مثل اعتیاد و بعضی ممکن است جسمی (فیزیکی) مثل سرگیجه (برات زاده، 1382).

بنابراین محیط مجازی یا سایبراسپیس[1]محیطی است که نظامهای رایانه­ای شبکه جهان آن را ایجاد کرده است. امروزه اصطلاح محیط مجازی به صورت گسترده­ای درمورد اینترنت به کار می رود. ویلیام گیبسون که برای اولین بار این واژه را به کاربرد آن را چنین تصویر کرده است: غرق شدن کامل احساسات انسان به طور مصنوعی در محیطی زایا. در چنین محیطی ماشین تجربه حسی انسان یجاد می­کند و این حس در مغز انسان پرورانده می شود (داورپناه، 1382).

1-2- بیان مسئله

دسترسی به اینترنت پدیدهای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان قرار می­گیرند در حال حاضر و با توجه به تعداد آمارهای موجود چند ساله اخیر، تعداد کاربران اینترنت در کشور ما 25 برابر شده و بیش از 64 /0 از کاربران ایرانی در منزل از اینترنت استفاده می­کنند این مسئله نشان دهنده تمایل گسترده استفاده از این ابزار اطلاع رسانی است (ارشلو، 1385). ایوان گلدبرگ، روان پزشکی از دانشگاه کلمبیا اولین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در جولای 1995 مطرح کرد واژه اعتیاد به اینترنت را ابداع و معیارهای تشخیصی آن را ثبت کرد (شایق و همکاران، 1388). اگر چه اعتیاد به اینترنت اولین بار در سال 1995 مطرح شد ولی جامعه علمی قبلاً با مفاهیمی از قبیل اعتیاد به فناوری اعتیاد به رایانه و اعتیاد به بازیهای رایانه­ای آشنا بود در واقع این تفکر که استفاده از رایانه ممکن است به صورت عادت اجباری یا حتی رفتاری اعتیاد آمیز و غیر قابل ترک در آید ازدهه 1970 شکل گرفت (آتش پورو همکاران، 1384). در مورد آمارشیوع اعتیاد به اینترنت در جوامع مختلف آمار متعددی وجود دارد اما به طور میانگین نسبت معتادان حدود 2 تا 5 میلیون در ازاء هر 50 میلیون استفاده کننده معمولی برآورد شده است به عبارتی می­توان گفت که تقریباً 5 تا 10 درصد استفاده کنندگان از اینترنت دچار مشکل اعتیاد به اینترنت هستند(علوی و همکاران، 1388). اعتیاد به معنای بروز شرایطی است که در آن افراد به صورت جسمی و روانی یک نوع ماده خاص ویژه مواد مخدر وابستگی پیدا می­کنند بسیاری از پژوهشگران مفهوم اعتیاد را برای توجیه انواع خاصی از رفتارهای مشکوک نیز به کار می­برند زیرا یافته­ها و نشانه­های اعتیاد به عنوان اعتیادهای رفتارمحور طبقه­بندی می­شوند. بنابراین اعتیاد به اینترنت نیز اعتیاد رفتار محور محسوب می­شود (درگاهی و رضوی، 1386). کاربران ممکن است به قسمت­های مختلف اینترنت مانند چت یا سایر قسم ها اعتیاد پیدا کنند (ویزشفر، 1386). اعتیاد به اینترنت با فوبی اجتماعی و اعتیاد به اینترنت با فوبی اجتماعی و اختلال کمبود توجه همراه با بیش فعالی، اختلال دو قطبی، مشکلات در روابط بین فردی، اختلال اضطرابی و تکانه ای، خودکشی و پرخاشگری، افسردگی و انگیختگی بالا در ارتباط بوده است (خواجه موگهی، 1389).

منظور از جذب شدن، عطف توجه و درگیر شدن عمیق با موضوع توأم با نفوذناپذیری در مقابل رویدادهایی است که معمولاً توجه فرد را به خود جلب می کنند. در این حال اطلاعات به گونه­ای غیر معمول و منحصر به فرد ارزیابی می شوند. به هنگام جذب، رویدادهای زمینه­ای و مزاحم اطراف نادیده گرفته می شوند. در این حالت فرد در مقابل عوامل مزاحم نفوذناپذیراست. البته به نظر روچ و مک کانکی[2] (1990) ممکن است فردی که جذب چیزی شده است رویداداهای اطراف خود را نادیده بگیرد اما در عین حال نسبت به آنها آگاه باشد و اضافه می کنند که می توان جذب را به عنوان زمینه (صفت) و یا تجربه (حالت) در نظر گرفت

[1]- Cyberspace

[2]- Roche & McConkey

دریافت فایل