چکیده
معماری به عنوان یک حرفه علمی- هنری همواره پوشش دهنده بخشی از نیازهای
زیستی انسان بوده است . بعد از مدرنیته و وارد شدن به عصر صنعتی در ایران
ساختمان های عمومی به ویژه بازارها که در مقیاس شهری و ملی کاربرد داشته و
مراکز پیوند عناصر شهری بوده و دارای جنبه های مختلف سیاسی ، اقتصادی ،
فرهنگی و هنری می باشند ، آنچنان که باید کیفیت لازم را نداشته اند و از
ارتباط مناسبی با مخاطبان خود برخوردار نبوده اند . در واقع بناهایی ایجاد
شده اند که دارای ارزش چندانی نیستند زیرا در فرایند طراحی و شکل گیری آنها
از ابتدا تفکر معماری نگرش های تکنولوژیکی با نگاه خشک و بی روح معماری
مدرن بر آنها مستولی گشته است که این ناشی از ضعف مبانی نظری معماری
تکنولوژیک در ایران برای طراحی و ایجاد بناهای بزرگ مقیاس شهری است . از
طرفی بناهای بزرگ مقیاس شهری و ملی الگوهای ساختمانی جامعه هستند ، از این
رو باید دارای کیفیت معماری لازم باشند . برای برون رفت از این مشکل جامعه
نیازمند الگوهای جدید و راستین در معماری است . بی شک تبیین مبانی نظری
مناسب پیرامون این موضوع گام اول و راهبردی محسوب می شود . در این تحقیق که
هدف آن طراحی مجتمع تجاری تفریحی با رویکرد طبیعت گرایی است ، عقیده محقق
بر حصول گونه ای معماری تکنولوژیک با بهره گیری از طبیعت است که نتایج
بهتری را در معماری و در فضای شهری برای مخاطب بدنبال داشت . برای نیل به
این مقصود رساله حاضر در قالب یک تحقیق علمی به روش توصیفی – تحلیلی بر
پایه مطالعات اسنادی ، کتابخانه ای و مشاهدات عینی انجام گرفته است .در
ابتدا کلیات تحقیق ، تعاریف ، روش ها و فرضیات تحقیق بیان شده است . پرسش
اصلی در این تحقیق عبارت است از این که چگونه یک مجتمع تجاری می تواند باعث
نشاط اجتماعی پایدار و سرزندگی در کاربران شود ؟برای پاسخ به این سوال
تحقیق ، پیرامون طبیعت و فلسفه آن ، بازارهای قدیم ایران و طراحی و ساخت
مجتمع های تجاری-تفریحی از نگاه اندیشمندان و صاحب نظران مطالعه و بررسی شد
که بخشی از آن به رابطه طبیعت با معماری در ایران می پردازد . در این روند
وجه آموزنده بودن طبیعت ، سازواره های طبیعی و خواص آنها به جهت کاربرد در
معماری بازارها و مجتمع های تجاری و کم و کیف آنها به عنوان رویکرد تحقیق
مورد مطالعه و بررسی انجام گرفت و در این راستا ، ارتباط متقابل انسان ،
طبیعت ، معماری و تکنولوژی تحلیل شد . سپس در رابطه با بهره گیری از طبیعت
بررسی هایی انجام شد که به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد که شش روش بهره
گیری از سازواره های طبیعی در معماری تکنولوژیک مجتمع های تجاری و کلا
بناهای بزرگ مقیاس شهری می تواند کاربرد یابد که عبارتند از : روش فرمی ،
ساختاری ، عملکردی ، فضایی ، مفهومی و تزئینی . با استفاده از این روش ها
می توان به طراحی معماری پرداخت و گونه ای از معماری را حاصل نمود که هدف
تحقیق را بر آورده نماید .
کلید واژگان : معماری ، طبیعت ، معماری طبیعت گرا ، مجتمع تجاری ، مجتمع تجاری طبیعت گرا
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1-مقدمه :
معماری در تمدن بشری هزاران سال است که جایگاه ویژه ای یافته و چنان با
زندگی انسان در طول زمان در آمیخته است که بدون اغراق باید اذغان نمود که
آدمی از بدو تولد تا مرگ از بودن و زیستن در جولانگاه معماری نتوانسته و
نمی تواند رهایی یابد . معماران در طول تاریخ با تفکرات و اندیشه های خود
تامین کننده تامین کننده ابتدایی ترین نیازهای انسان های ساده تا متجلی
ساختن شکوه و عظمت پرآوازه ترین امپراطوری ها و نیایشگاه بی آلایش ترین
انسان ها بوده اند که با محصول ذهن خود که از آن به معماری یاد می کنیم به
آن جامه عمل پوشانده اند و در روند تغییرات زمانی و مکانی ، اقتصادی و سطوح
مختلف اجتماعی ، تصاویری ماندگار و زیبا از خود بر جای نهاده است که
بسیاری از آنها علی رغم تغییر نسل ها و سلیقه ها و تغییر شرایط حاکم هنوز
استوارند و در بسیاری موارد شناسه نمادین شهری و مملکتی شده اند . بی شک از
میان هزاران اثر معماری این نمونه های ماندگار واجد ارزش هایی بیش از
برآوردن نیازهای اولیه انسان هستند . در واقع این آثار ضمن بر آوردن مساله
زیست مخاطب خصیصه زیبایی و القای احساسی خوشایند در مخاطب را نیز از خویش
بروز می دهند .