بررسی تعاملات مولفه های اخلاق حرفه ای و تعهد سازمانی کارکنان استانداری یزدword
 بررسی تعاملات مولفه های اخلاق حرفه ای و تعهد سازمانی کارکنان استانداری یزدwordچکیدهدرآستانه هزاره سوم میلادی (دهه چهارم انقلاب) که دانش،فناوری وتمدن انسان ویژگی‌های خاص و ممتازی یافتهو علوم وفناوری به صورتی گسترده وبا سرعت به پیش می‌رود وعرصه‌های حیات وتمدنبشر رادربر می گیرد،مواجهه با مسائل فردی واجتماعی پیچیدهمستلزم رویکردی جدید است. یکی از این رویکردهای جدید به ویژه در سازمان ها داشتن و التزام به رعایت اصول حرفه ای گری است. اخلاقحرفهای و تعهد سازمانی از مهمترین این اصول به شمار می‌رود. این پژوهش قصد بررسی تعاملات مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای با تعهد سازمانی در کارکنان استانداری یزد را دارد. روش مورد استفاده در این تحقیق، از نوع پیمایشی می‌باشد؛ داده‌ها با ابزار پرسشنامه و با استفاده از شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده و از 183 نفر از کارمندان استانداری یزد گردآوری شده است. برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. داده‌ها به کمک نرم‌افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. اخلاق حرفه‌ای در قالب 16 گویه پرسشنامه استاندارد سنجیده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد میزان تعهد سازمانی و اخلاق حرفه‌ای کارکنان بیش از حد متوسط بوده و بین تعهد سازمانی با اخلاق حرفه‌ای به‌طور کلی و ابعاد مسئولیت‌پذیری، صادق بودن، عدالت و انصاف، وفاداری، احترام به دیگران، همدردی با دیگران و رعایت و احترام نسبت به ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی اخلاق حرفه‌ای رابطه وجود دارد و تنها بین تعهد سازمانی با بعد برتری‌جویی و رقابت‌طلبی رابطه وجود نداشت. واژگان‌کلیدی: اخلاق حرفه‌ای، مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای، تعهد سازمانی، کارکنان استانداری، شهر یزد.
فصل اول مقدمه و کلیات 1-1. مقدمه درآستانه هزاره سوم میلادی (دهه چهارم انقلاب) که دانش،فناوری وتمدن انسان ویژگی‌های خاص و ممتازی یافتهو علوم وفناوری به صورتی گسترده وبا سرعت به پیش می‌رود وعرصه‌های حیات وتمدنبشر رادربر می گیرد،مواجهه با مسائل فردی واجتماعی پیچیدهمستلزم رویکردی جدید است. یکی از این رویکردهای جدید به ویژه در سازمان ها داشتن و التزام به رعایت اصول حرفه ای گری است. اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی از مهمترین این اصول به شمار می‌رود. انجمن‌های حرفه‌ای، اصول اخلاق حرفه‌ای را که بسان وجدانی بیدار، عملکرد و نتایج حاصل از رفتارهای اعضای حرفه را نظارت و کنترل می‌کنند، تدوین می‌کنند تا ارائه دهنده تصویری روشن از ماهیت دقیق حرفه و دامنه فعالیت آن‌ها باشد تا صاحبان حرف با مسئولیت و تعهد کامل، به مسائل جامعه و حرفه خود بپردازند و اصول اخلاقی حاکم بر حرفه خود را رعایت کنند و به آن پایبند باشند زیرا مسئولیت و تعهد از پایبندی و رعایت اصول اخلاقی سرچشمه می‌گیرد(سلامتی، 1388: 1). در این فصل از پژوهش ضمن ارائه بیان مسأله و ذکر مطالبی پیرامون متغیرهای مهم و حساس اخلاق حرفه ای و تعهد سازمانی و اهمیت و ضرورت این دو متغیر مهم در سازمان ها (به ویژه در سازمانی حساس مثل استانداری)، به بیان اهداف و فرضیه ها و تعریف مفاهیم اساسی و کلیدواژه ها خواهیم پرداخت. 1-2. بیان مسئلهاز زمانی که مدیریت منابع انسانی در راستای توجه به سرمایه‌های اصلی سازمان یعنی انسان‌ها؛ به ظهور رسید، روز به روز مباحث جدیدی در حوزه منابع انسانی مطرح گردید. اصطلاح اخلاقحرفهای نیز به عنوان یکی از ویژگی‌های سرمایه انسانی و معنوی هر جامعه یا سازمان، از قرن 18 و 19 میلادی در ادبیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نویسندگان غربی رایج شد. اخلاق حرفه‌ای نوعی تعهد اخلاقی و وجدان کاری نسبت به هر نوع کار، وظیفه و مسئولیت است (سانتوز، به نقل از لطیفی،1387: 12) که با ابعاد رفتار سازمانی چون نوع دوستی، وفاداری، تعهد سازمانی، مشارکت و غیره در ارتباط است. باتوجهبهنقشحساس و نظارتی استانداری ها در بین دستگاه های دولتیوبالتبعسرمایهانسانیموجوددرآن،هموارهمؤلفه‌‌هایمرتبطباکارمندان این سازمان؛ که از عمده ترین منابع انسانی آن سازمان هستند،موردتوجهقراربوده استوپژوهشگران تلاشمی‌کنند این مؤلفه‌ها را مورد بررسی قرار دهند. اخلاقحرفهای وتعهد سازمانی از جمله‌ی این مؤلفه‌هاست. اخلاق حرفه‌ای به مسائل و پرسش‌های اخلاقی و اصول و ارزش‌های اخلاقی یک نظام حرفه‌ای می‌پردازد و ناظر بر افعال ارادی حرفه‌ای‌ها در حیطه فعالیت‌های حرفه‌ایشان است؛ «مؤلفه‌ایکهضامنموفقیتوماندگاری است،چراکهاصالتورسالتهمه‌یانسان‌هاوسازمان‌هایحرفه‌ای،شناختواحترام،تقویتوحفظاصولومبانیاخلاقحرفه‌ایواعتباروخودشناسیافرادوسازمان‌هادرجامعهواعتمادواطمینانمردمبهآن‌ها، حاصلاعتقادوپایبندیبهاصولحرفه‌ایاست» (سلامتی، 1388: 1). آنچه امروز در باب اخلاق حرفه‌ای مورد توجه است، ضمانت اجرایی و التزام به رعایت مفاد آن است. تسای و وانگ اعتقاد دارند میزان پایبندی به اخلاق حرفه‌ای بستگی به میزان کارکرد موفق اخلاق، و همین طور میزان تغییر پذیری آن دارد. هرقدر مزایای حاصل از اخلاق حرفه‌ای فراگیرتر باشد، میزان تعهد به اصول آن از درجه بالاتری از اهمیت برخوردار است (همان). اخلاق حرفه‌ای در سازمان های اجرایی و نظارتی، به دلیل فعالیت حرفه‌ای فعالان این بخش از اهمیت بسزایی برخوردار است. در واقع اخلاق آکادمیک تأثیر زیادی در طرز تفکر کارکنان این سازمان ها دارد و از عوامل مؤثر در نگهداری استانداردهای برتر عملکرد می‌باشد. علاوه بر آنچه که از اهمیت توسعه‌ی اخلاق حرفه‌ای در میان کارکنان گذشت، باید گفت توجه به اصول حرفه‌ای می تواند بستری را فراهم کند که تعالی بخش فرد در سایر ابعاد رفتار سازمانی باشد. تعهد سازمانی یکی از متغیرهای مهم در بحث رفتار سازمانی در سازمان ها است که امکان مطالعه همزمان آن با اخلاق حرفه‌ای نیز وجود دارد؛ متغیری که به درجه نسبی تعیین هویت فرد با سازمان و مشارکت و درگیری او در سازماناشاره میکند (مودی، پورتر و استرس به نقل از استیرر و همکاران، 2008، ص 365). تعهد سازمانی، جهت گیری فرد نسبت به سازمان را مشخص خواهد کرد و نگرش سازمانی پنهان افراد نسبت به کار را نشان می‌دهد. باتوجهبه آنچه که از اهمیت بحث اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی و جایگاه آن در نظام اداری ودر میان کارکنان و مدیران سازمان بیان شد، و نیز با توجه به اهمیت بالا و حساس استانداری ها به عنوان یک نهاد نظارتی و اجرایی در اداره هر استان،پژوهشحاضربه دنبالبررسیرابطهبین مؤلفه هایاخلاقحرفه‌ایوتعهد سازمانی است. علیرغم اهمیت موضوع و پژوهش‌های چندی که تاکنون صورت گرفته، بر اساس بررسی‌های نسبتا گسترده محقق، پژوهش‌های انجام شده در این باب، کمتر به بحث رابطه اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی در بین کارکنان استانداری ها پرداخته‌اند؛ازاینرو،پژوهشحاضرقصدبهبررسیایندومتغیردر بین کارکنان استانداری یزدبپردازد. در این پژوهش،اخلاقحرفهای دارای شش مؤلفه‌ی مسئولیت حرفه‌ای، رفتار حرفه‌ای، صداقت گفتاری و رفتاری، مسئولیت مالی، تعهد علمی و پژوهشی و فعالیت گروهی است. برای تعهد سازمانی نیز طبق نظر آلن و مایر سه بعد تعهد عاطفی، مستمر و هنجاری فرض شده است. 1-3. ضرورت و اهمیت مسئلهشاید از یک جهت بتوان گفت که مهمترین متغیر در موفقیت هر سازمان، اخلاق حرفه‌ای است؛ مؤلفه‌ای که بر سایر ابعاد رفتارسازمانی چون رضایت شغلی، بهره‌وری، تعهدسازمانی و... نیز تأثیرگذار است و زیربنای همه‌ی ارزش‌های سازمانی محسوب می‌شود . اهمیت وجود چنین ارزش‌ها و اصول اخلاقی در نهادهایی چون استانداری ها به دلیل ماهیت کار فعالان این سازمان ها، بیش از سایر نهادها احساس می‌شود از این رو مطالعه حاضر تلاش میکند تا ضمن بررسی اخلاق حرفه‌ای در استانداری، به بررسی رابطه آن با یکی از مهمترین متغیرهای رفتار سازمانی که رکنی اساسی در اثربخشی فعالیت‌های نیروی انسانی محسوب می‌شود بپردازد. از سوی دیگر سهم اخلاق حرفه‌ای در تعالی اخلاق جامعه نیز مهم است. هنگامی که رفتارهای مثبت حرفه‌ای در افراد ملکه شده و به عادت بدل گردیدند، بخشی از این رفتارها به محیط بیرون و خانواده نیز برده می‌شود. از این رو استفاده از کدهای رفتاری نه تنها موجب اصلاح اخلاق حرفه‌ای بلکه موجب تعالی اخلاق افراد در حوزه‌های دیگر نیز می‌شود. علاوه بر این می‌بایست تأثیر بهبود اخلاق شاغلین را بر رفتارها و اخلاق خانواده ایشان اضافه نمود که این موضوع بر دایره جمعیتی تأثیر کدهای رفتاری می‌افزاید (رسولی به نقل از شالبافیان، 1388: 51). رعایت اصول حرفه‌ای می‌تواند بر سایر ابعاد رفتار نیروی انسانی اثرگذار باشد. به عنوان مثال تاکنون محققان مختلفی اظهار کرده‌اند که جو اخلاقی سازمان می‌تواند باعث افزایش تعهد سازمانی و رضایت شغلی در نیروی انسانی گردد. تعهد سازمانی، با نشان دادن وفاداری کارکنان به سازمان، ضمن تأمین نیازهای روانی آنان موجب اثربخشی و بهره وری آنان خواهد شد و از این رو شاخص مهمی در حوزه سنجش عملکرد کارمندان به شمار می‌رود. بنابراین اهمیت وجود اخلاق در حرفه و همچنین پیوند تعهد سازمانی به عنوان رکنی اساسی در اثربخشی فعالیت‌های کاری کارکنان با جوانب اخلاقی کار و حرفه، پژوهش حاضر را بر آن داشته تا ضمن بررسی اخلاق حرفه‌ای کارکنان به بررسی رابطه آن با تعهد سازمانی بعنوان متغیری که می‌تواند از اخلاقی حرفه ای تأثیر گیرد، بپردازد. 1-4. اهداف تحقیق1-4-1. هدف اصلی: بررسی رابطه میان مؤلفه‌های اخلاقحرفهای و تعهد سازمانی در میان کارکنان استانداری یزد. 1-4-2. اهداف فرعی
1-5. سؤالات تحقیق1-5-1. سؤال اصلی: آیا بین مؤلفه های اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی کارکنان استانداری یزد رابطه وجود دارد؟ 1-5-2. سؤالات فرعی:
1-6. تعاریف متغیرهای تحقیقبه منظور یکسان سازی برداشت‌ها و تفسیرها از متغیرهای مورد بررسی در مطالعه حاضر، در این بخش به ارائه تعاریف مفهومی و عملیاتی از این متغیرها می‌پردازیم. 1-6-1.تعریف مفهومی اخلاق حرفهایاخلاق حرفه‌ای به مسائل و پرسش‌های اخلاقی و اصول و ارزش‌های اخلاقی یک نظام حرفه‌ای می‌پردازد و ناظر بر افعال ارادی حرفه‌ای‌ها در حیطه فعالیت‌های حرفه‌ای خودشان است (فراست‌خواه، 1385: 15). 1-6-2. تعریف مفهومی تعهد سازمانیپورتر و همکارانش تعهد سازمانی را پذیرش ارزش‌های سازمان و درگیر شدن در سازمان تعریف می‌کنند و معیارهای اندازه گیری آن را شامل انگیزه، تمایل برای ادامه کار، و پذیرش ارزش‌های سازمان می‌دانند (به نقل از رهنمای رود پشتی و محمودزاده، 1387: 32). ابعاد و مولفه‌های تعهد سازمانی عبارتند از: تعهد عاطفی: بیانگر نوعی تعلق و وابستگی و احساس هویت با سازمان است (پالار، 1389: 108). تعهد مستمر: بیانگر ادامه فعالیت برای سازمان و عدم تمایل به ترک آن به‌دلیل زیان‌هایی که از ترک سازمان نصیب فرد می‌شود (همان: 59). تعهد هنجاری: احساس الزام اخلاقی برای ماندن در سازمان است. در این حالت فرد خود را تحت فشارهای درونی شده می‌پندارد و به فعالیت خود در جهت اهداف سازمان ادامه می‌دهد (همان، ص59). چنج و لین (2008) معتقدند که تعهد مستمر در واقع نوعی التزام است که کارکنان را به سمت این احساس هدایت می‌نماید که در سازمان بمانند. 1-6-3. تعریف عملیاتی اخلاق حرفهایدر پژوهش حاضر، اخلاق حرفه‌ای به اصول و ارزش‌های اخلاقی مطرح در سطح سازمان اشاره دارد و ناظر بر افعال ارادی کارکنان در حیطه فعالیت‌های حرفه‌ای خودشان است که نمره آن از طریق پاسخ کارکنان به پرسشنامه اخلاق حرفه‌ای، به‌دست خواهد آمد. 1-6-4. تعریف عملیاتی تعهدسازمانیپذیرش ارزش‌های سازمان و درگیر شدن در آن که با معیار‌هایی چون انگیزه و تمایل برای ادامه کار در سازمان سنجیده می‌شود. نمره‌ای که کارکنان با پاسخ دادن به پرسشنامه تعهد سازمانی به‌دست می‌آورند سنجش این بعد را مهیا میکند.
جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |
