تبیین سیره سیاسی و راهبردهای پیامبر اعظم(ص) در تشکیل حکومت

تبیین سیره سیاسی و راهبردهای پیامبر اعظم(ص) در تشکیل حکومت

1- بیان مسأله

مسلمانان در طول تاریخ با دو نکته همیشه مواجه بوده اند: از سویی مثل سایر ملت ها و دولت ها برای تدبیر امور جمعی نیاز به سیاست ورزی، تأسیس حکومت و دولت، داشته اند و از سویی دیگر به عنوان یک مسلمان، دغدغه حجیت اقوال و اعمال خود را داشته اند و در این میان اسوه ترین و اجماعی ترین و اولی ترین شخص، رسول اکرم (ص) بود که همه مذاهب و فرق، اسلامیت خود را از طریق او می جستند و لذا در امور سیاسی نیز در قرون متمادی، شیعه و سنی با ارجاع به سیره نبوی (ص) و جانشینان او، به حل معضلات خویش می پرداختند.

اما در طی قرون اخیر و با پیدا شدن اندیشه لیبرال دموکراسی و سایر اندیشه های سیاسی غرب، نوع برخورد با این اندیشه ها در بین متفکران مسلمان، متفاوت بود.

عده ایی از آنها در این مواجهه بر اصول اسلامی و اندیشه سیاسی اسلام پای فشردند و محکم ایستادند و عده ایی دیگر با جذب شدن به اندیشه های سیاسی غرب، به طرد اندیشه سیاسی اسلام پرداختند تا جایی که مدعی شدند، حضرت رسول اکرم (ص) دارای سیاست الهی نبوده و مثل سایر حکام یک حاکم دنیوی بودند و مردم ایشان را به حکومت منصوب کردند، بعضی دیگر پا را از این هم فراتر گذاشته مدعی نفی سیاست در سیره نبوی (ص) شدند.

مراد از تبیین سیره سیاسی، در این پژوهش اثبات اصل حکومت برای پیامبر اسلام(ص) است.به این صورت که با بررسی مهمترین راهبردهای ایشان در تشکیل حکومت و بررسی حکومت ایشان از جهت ساختار و کارکرد بر اساس تحلیل سیستمی روشن شود که پیامبر(ص) دارای حکومت و نظام سیاسی کامل و روشمندی بوده اند.

2- پیشینه تحقیق

در خصوص سوابق تحقیق: سه نکته قابل ذکر است: نخست اینکه، اطلاعات و داده های خام، و زمینه های استنباط و استنتاج موضوعات و مباحث سیاسی مربوط به پیامبر اکرم (ص)، در کتب متعدد و معتبر تاریخی، روایی و سیره به وفور و البته پراکنده و نامنسجم از منظر یک بحث نظری اندیشه سیاسی قابل مشاهده و دستیابی است. دوم اینکه، کتابهای مستقلی در خصوص ابعاد گوناگون سیاست و حکومت نبوی (ص) به زبان عربی در کشورهای مختلف منتشر شده و برخی از آن ها نیز به زبان فارسی ترجمه شده اند که مهمترین ویژگی این آثار، تفصیلی و توصیفی بودن آن هاست که موجب شده است این آثار به مباحث تاریخی و تکراری نزدیک، و از مباحث منسجم تئوریک اندیشه سیاسی دور شوند. سوم اینکه، بسیاری از منابع فارسی و تعداد بیشتری از منابع عربی، که در حوزه اندیشه سیاسی اسلام بحث کرده اند، بخشی از مباحث خود را به سیاست و حکومت نبوی (ص) اختصاص داده‌اند، اما عمدتاً همان ویژگی فوق را دارا هستند. به عنوان نمونه اگر ما به کتابهایی مانند دولت رسول خدا(ص)«صالح احمدالعلی»، دین و دولت در اندیشه اسلامی، محمد سروش، تاریخ تحول دولت در اسلام، داوود فیرحی، و... نگاهی بیاندازیم متوجه می شویم که وی‍ژگی فوق یعنی تاریخی بودن عمده مباحث و عدم بررسی کامل نظام سیاسی پیامبر(ص) در آنها به چشم می خورد، فقط در باب اندیشه سیاسی اسلام کتاب نظام سیاسی و دولت در اسلام داوود فیرحی از روش تحلیل سیستمی استفاده کرده است. که در این کتاب هم به دولت پیامبر(ص) پرداخته نشده است و به سایر نظام های سیاسی مانند اهل سنت و شیعه و مشروطه و جمهوری اسلامی پرداخته شده است.

اهمیت بررسی نظام سیاسی نبوی (ص) بر اساس تحلیل سیستمی این است که، این تحلیل به تحقیق درباره نظامهای سیاسی انسجام کاملی می بخشد و به وسیله این مدل بهتر می توان ساختار و کارکرد نظریه های دولت را تشریح کرد. توضیح کامل تر در بحث چارچوب نظری آورده شده است.

3- پرسش اصلی تحقیق