مبنا و لوازم فلسفی آثار حاضرآمادۀ مارسل دوشان-آزاده سید صالحی

مبنا و لوازم فلسفی آثار حاضرآمادۀ مارسل دوشان-آزاده سید صالحی

 

چکیده

 

در این پایان نامه سعی شده است با توجه به اهمیت آثار حاضرآماده­ی مارسل دوشان در زمینه­ی هنر و فلسفه­ی هنر، به بررسی تحلیلی رویکردهای نظری حائز اهمیت در مورد این آثار پرداخته شود.

در این راستا در فصل اول به معرفی مارسل دوشان و آثار حاضرآماده، و ذکر دلایل اهمیت این آثار در تاریخ هنر و فلسفه هنر پرداخته شده است. در فصل دوم رویکردهای نظری، از جمله رویکرد مفهوم­گرایانه، توجه به اهمیت مؤلف و مخاطب، و تقریر متأخر کانتی از این آثار به صورت تحلیلی بررسی می­شود. در فصل سوم نظریه­ی نهادی، به علت توجه خاص این نظریه به آثار حاضرآماده، به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می­گیرد.

بررسی تحلیلی رویکردهای نظری به منظور درک آثار حاضرآماده به عنوان اثر هنری و بستر تاریخی­ فرهنگی­ای که این آثار در آن ارائه شده­اند، و همچنین تحلیل خود این رویکردها از لحاظ فلسفی و بررسی میزان کارآمدی آنها در ارائه­ی تعریفی مناسب از چیستی این آثار هدف این پایان نامه می­باشد.

 

کلید واژه­ها:

آثار حاضرآماده، مارسل دوشان، مفهوم اثر هنری، عالم هنر، تناقض.

 

 فهرست مطالب:

بررسی ضرورت و امکان آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی دانشگاه ها

بررسی ضرورت و امکان آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی دانشگاه ها

 

چکیده

 

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ضرورت و امکان آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی دانشگاه ها است. بر این اساس، دو سؤال پژوهشی پیرامون «ضرورت آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی» و «امکان آموزش فلسفه به دانشجویان غیر علوم انسانی» مطرح و مورد مطالعه و مصاحبه از صاحبنظران و بررسی های نهایی قرار گرفته است. روش انجام پژوهش از نوع روش زمینه ای(گراند تئوری) بوده است.

یافته ها مبین آن است که ضرورت و امکان آموزش فلسفه در فضای کنونی آموزش عالی با لحاظ هسته استادپروری که با هدف تربیت دانشجو فیلسوف و نخبه مد نظر می باشد قابل تحقق است. از طرفی این هسته با توجه به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق که از متخصصین آموزش فلسفه صورت پذیرفته است و بر اساس تحلیل کیفی و عقلانی برگرفته شده از محتواهای مکتوب و متن مصاحبه ها در 5 بعد تعریف و تبیین نقش استاد فلسفه ورز، بازتعریف مفهوم دانشگاه فلسفه ورز، نقش محوری دانشجو(یادگیرنده فعال) فلسفی، جایگاه برنامه درسی آموزش فلسفه در آموزش عالی و ارزش یابی آموزش فلسفه و فلسفه ورزی تعریف می گردد که در مجموع در 38 مقوله از جمله: زندگانی غایت مند و هدف مدار، تفکر زمینه مند ساحت مدار، مهارت(فعالیت و گفتگو) فلسفی، پژوهش گری(کنجکاوی و جستجوگری) و ... می پردازد و برای هر بعد مقوله ای را می سنجد و در پایان نیز به محدودیت و چالش های پیش رو در آموزش فلسفه به دانشجویان علوم انسانی می پردازیم. این مدل 5 وجهی راهگشای مبنایی و اجرایی ما در فضای آموزش عالی برای رسیدن به اهداف چون منش فلسفی، نگرش فلسفی، تولید علم و شناخت مبانی علم و زندگانی فلسفی می باشد. البته نکته قابل توجه در این پژوهش این نکته است که بایستی به دو وجه موضوع توجه نمود یکی چالش ها، تهدید ها و نقاط ضعف موجود در این بین می باشد و دیگری توجه به نقاط قوت، فرصت و رشد می باشد تا بتوانیم در بعد امکان در شرایط اجرایی سنجیده تر عمل نماییم.

 

کلمات کلیدی: ضرورت و امکان، آموزش فلسفه، دانشجویان غیر علوم انسانی، استاد پروری، آموزش عالی

 

فهرست مطالب

بهشت و جهنم در اندیشه امام خمینی و ملاصدرا و مناسبات آن با آیات و روایات

بهشت و جهنم در اندیشه امام خمینی و ملاصدرا و مناسبات آن با آیات و روایات

چکیده

مباحث مربوط به بهشت وجهنم از اصلی ترین مباحث حوزه معادشناسی است که در این تحقیق بر اساس نظریات حضرت امام و ملاصدرا و مناسبات این آراء با آیات و روایات مورد تأمل و بررسی قرار گرفته است. نخست پس از تشریح و تبیین معنای لغوی واصطلاحی بهشت و جهنم به بیان ماهیت وحقیقت بهشت وجهنم پرداخته شده وضمن بیان رابطه ی آن هابا تجلیات اسماء وصفات الهی ، واکاوی رابطه ی درجات بهشت و درکات جهنم با اعمال وملکات وجودی انسان مورد توجه قرار گرفته است .بررسی پنج حس ظاهری و "وهم" و"خیال" به عنوان هفت باب جهنم وهمین ادراکات هفتگانه به اضافه ی "باب قلب" به عنوان هشت باب بهشت از جمله مباحثی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است.اثبات حقیقت مکان وزمان به عنوان بعدی از ابعاد ماده وعاری بودن نشئه ی آخرت از این دو ویژگی ماده و اثبات وجود کنونی بهشت وجهنم از دیگر مطالب مدون شده در این پژوهش می باشد. ارائه تصویری از جلوه ها ی پاداش های بهشتی و عذاب های جهنمی در قرآن وتفسیر های مبتنی بر مبانی فلسفی عرفانی امام خمینی وملاصدرا از دیگر مباحثی است که به آن مبادرت ورزیده شده است.دسته بندی وارائه نظام مند و روش مند آراء و نظریات امام خمینی وملا صدرا و بررسی تطبیقی آراء آن ها در تمام فصول این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.

کلید واژه: بهشت، جهنم، امام خمینی، ملاصدرا

 

فهرست مطالب

براهین اثبات خدا از دیدگاه شیخ اشراق و لایب نیتس WORD

براهین اثبات خدا از دیدگاه شیخ اشراق و لایب نیتس WORD

فهرست

پیشگفتار
چکیده
1- اهمیت موضوع
2- پیشینه تحقیق
3- اهداف تحقیق
4- روش تحقیق
5- سوال تحقیق
6- واژگان تحقیق
بخش اول: مفهوم خدا
تاریخچه برهان آوری بر اثبات وجود خدا
خداباوری (Thesim)
وحدت باوری (mionism)
آیا وجود خدا نیاز به اثبات دارد
راه های اثبات حق تعالی
نظری بر براهین اثبات وجود خدا
بخش دوم: شیخ اشراق
گفتار اول: مقدمه
فصل اول: زندگی نامه شیخ اشراق
فصل دوم: فلسفه نوری سهروردی و مبانی و ساختار علم الانوار
فصل سوم: حکمت اشراق از نظر سهروردی
فصل چهارم: هستی­شناسی اشراقی (قاعده الواحد لا یصدر عن الا الواحد)
فصل پنجم: از دیدگاه شیخ اشراق خداوند نور مطلق است
فصل ششم: راه رسیدن به عالم انوار
گفتار دوم: تصور خدا
فصل اول: صفات خدا
مبحث اول: نورالانوار
مبحث دوم: قدرت خدا
مبحث سوم: علم خدا

بررسی و تبیین تطبیقی علیّت از دیدگاه ابن‌رشد و غزالی با تأکید بر نقدهای غزالی بر ابن‌سینا WORD

بررسی و تبیین تطبیقی علیّت از دیدگاه ابن‌رشد و غزالی با تأکید بر نقدهای غزالی بر ابن‌سینا WORD

چکیده

اصل علیّت و فروع آن یکی از مهم‌ترین مباحث فلسفی است که در طول تاریخ چالش‌هایی را میان حکما و متکلمین ایجاد کرده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، اشکالاتی است که غزالی پیرامون علیّت مطرح کرده است. در نگاه اول ممکن است به نظر آید متکلمی چون غزالی مخالف مطلق بحث علیّت است. اما می‌توان گفت او اصل علیّت را پذیرفته ولی آن را در موجودات عالم جسمانی جاری ندانسته و تنها آن را در رابطه‌ی بین خداوند و موجودات می‌پذیرد. البته در این پژوهش این نکته درباره‌ی غزالی بررسی خواهد شد که آیا از نظر منطقی می‌توان ضرورت علّی را منکر بود و به علیّت هر چند در حد رابطه‌ی خدا و مخلوقاتش معتقد شد؟ از دیگر سو یکی از فیلسوفانی که به پاسخ‌گویی‌ به غزالی می‌پردازد ابن‌رشد است که در مقام فیلسوفی ارسطویی و مسلمان با چالش‌های غزالی روبرو می‌شود. ابن‌رشد معتقد است که حذف علیّت نتیجه‌ای جز حذف عقل و برهان نخواهد داشت. هر چند غزالی از تالی فاسدهایی همچون نفی قدرت مطلقه‌ و اختیار خداوند و هچنین نفی صانعیت خداوند برای قبول ضرورت علّی نام می‌برد اما در مقابل ابن‌رشد با بیان ارتباط علیّت با مواردی همچون حکمت الهی و علم و همچنین اثبات خداوند سعی در اثبات علیّت دارد. ابتدا به ذکر کلیاتی از بحث علیّت و فروع آن که عمدتاً بر اساس نظرات ابن‌سینا در این بحث می‌باشد، پرداخته و سپس در فصل دوم به تقریر نظرات غزالی و انتقادات وی به ابن‌سینا در این بحث پرداخته‌ایم. در فصل سوم نیز به تقریر پاسخ‌ها و نظرات ابن‌رشد در بحث علیّت و فروع آن پرداختیم. در انتها یعنی در فصل چهارم نیز بعد از تحلیل نظرات غزالی و ابن‌رشد، به داوری میان این دو متفکر جهان اسلام پرداخته‌ایم. به نظر می‌رسد ابن‌رشد در تحلیل علیّت و برخی فروع آن موفق‌تر از غزالی عمل کرده است ولی در این توفیق به ابن‌سینا نمی‌رسد و غزالی نیز نه تنها نتوانسته نظریه‌ی تمام و کاملی را در باب هستی‌شناسی علیّت ارائه دهد بلکه در درهم شکستن نظام فلسفی سینوی نیز ناموفق بوده است.

کلیدواژه‌ها

علیّت، ضرورت علّی و معلولی، عادت ‌الله، غزالی، ابن‌رشد،

 

  عنوان فهرستمطالب صفحه

بررسی تطبیقی مسئله‌ی فیض از دیدگاه ابن ‌سینا و صدرالمتالهین WORD

بررسی تطبیقی مسئله‌ی فیض از دیدگاه ابن ‌سینا و صدرالمتالهین WORD

 چکیده

مسئله‌ی فیض یکی از مباحث مهم فلسفی است که در فرهنگ و علوم اسلامی مورد توجه و نظریه‌پردازی اندیشمندان قرار گرفته است. مسائلی که خاستگاه طرح نظریه‌ی فیض تلقی می‌شوند عمدتاً به نحوه‌ی ارتباط بین مبدأ متعال و ماسوای او باز می‌گردند. البته غرض از طرح نظریه‌ی فیض توضیح نحوه‌‌ی بر آمدن کثرت از وحدت است، اما غرض اصلی نظریه‌ی فیض توضیح چگونگی فاعلیت وجودی است؛ یعنی تحقق نحوه‌ا‌ی برتر از علیت، ورای علل طبیعی و تحریکی و معدّ، در قالب علیت وجودی که آن را صدور یا فیض نامیده‌اند.

این مورد از مهم‌ترین وجوه مشخص مکتب فکری ابن‌سینا و صدرالمتالهین محسوب می‌شود. ابن‌سینا در این زمینه با طرح مباحثی چون تمایز وجود و ماهیت در ممکنات و عینیت آن‌ها درخداوند و نیز تمایز بین حادث ذاتی و حادث زمانی، خالقیت خدا را که در آراء ارسطو جایگاهی نداشت تبیین روشنی بخشید. اما در فلسفه‌ی ابن‌سینا فاعلیت وجودی به معنی اقتران وجودی دو امر مباین است؛ یعنی دو طرف نسبت (علت و معلول) در دیدگاه فوق دارای استقلال وجودی از هم هستند که از آن به تعبیر به اضافه‌ی مقولی می‌شود و به دلیل مغایرت وجود ممکن با واجب در این دیدگاه وجود ممکن رابطی تلقی می‌شود. هم‌چنین به دلیل رسوخ لحاظ استقلالی به ماهیت در این دیدگاه، بر امکان ماهوی به عنوان مناط احتیاج به علت تاکید می‌شود. صدرالمتالهین در این زمینه، علاوه بر پذیرش بدوی موضع رسمی ابن‌سینا مبنی بر امکان وقوع فاعلیت وجودی و فیض، در تحلیل و تعمیق و تدقیق پیرامون مفهوم فیض و فاعلیت الهی و تبیین ویژگی‌های فیض و نحوه‌ی رابطه‌ی حق با خلق کوشیده و با توجه به امکان فقری و وجود رابط و طرح اصطلاح اضافه‌ی اشراقیه سعی در ایضاح بیشتر محل بحث نموده است. اما در انتها به قولی عمیق‌تر و دقیق‌تر، یعنی نظریه‌ی تجلی و ظهور در نحوه‌ی فاعلیت حق رسیده که از آن می‌توان به فاعلیت ظهوری یاد نمود.

در پژوهش حاضر آراء ابن‌سینا و صدرالمتالهین در باب مسئله‌ی فیض و فاعلیت وجودی، احکام و توالی آن از جمله چگونگی صدور موجودات، بررسی و مقایسه شده است. این دو فیلسوف، علاوه بر اتفاق نظر در جواز فاعلیت وجودی و اعطای وجود بر پدیده‌ها و ممکنات، در غالب موارد با هم اختلاف نظر دارند. ابن‌سینا به دلیل اعتقاد به قاعده‌ی الواحد و با تأثر از فکر ارسطویی و نوافلاطونی، نظام سلسله مراتبی صدور را برای پیدایش هستی ترسیم می‌کند. اما صدرالمتالهین با پذیرش قاعده‌ی مزبور، با تأثر از عرفا نظام سلسله مراتب وجودی را برای پیدایش هستی ترسیم می‌کند.

واژگان کلیدی: فیض، صدور، تجلی، ابداع.

 

 فهرست اجمالی مطالب

غرور در اخلاق؛ گزارش تحلیلی آراء فیلسوفان اسلامی و غربی

غرور در اخلاق؛ گزارش تحلیلی آراء فیلسوفان اسلامی و غربی

چکیده:

برخی ویژگی‌های اخلاقی وجود دارد که هم جنبه مثبت دارند و هم جنبه منفی. یکی از این ویژگی‌ها غرور است. غرور از نظر فیلسوفان اسلامی، اغلب به عنوان رذیلت اخلاقی و گناه دینی محسوب می‌شود. فیلسوفان اسلامی، معمولاً غرور را به معنای آرامش نفس به آنچه موافق هوی و هوس باشد بیان کرده‌اند، اما برخی از آن‌ها مانند ابن مسکویه غرور را در معنای مثبت «کبَر نفس» بیان کرده‌اند. فیلسوفان غربی نیز به تبع دیدگاه اخلاقی یا دینی خود، تعریفی مشابه از غرور منفی دارند و آن را به لحاظ اخلاقی قابل تقبیح دانسته و به لحاظ دینی، گناه تلقی می‌کنند. با این‌حال، از نظر آن‌ها غرور در معنای مثبت و به عنوان فضیلت نیز به‌کار رفته است. به عنوان مثال ارسطو در اخلاق نیکوماخوس غرور را «زینت فضائل» معرفی کرده است، بطوری‌که بدون آن، انسان هیچ انگیزه‌ای برای زندگی ارزشمند ندارد. بررسی معانی مختلف غرور با توجه به عملکردهای متنوع آن، تصمیم درباره‌ی حکم اخلاقی آن را تا حدی با دشواری مواجه می‌کند. ارزیابی اخلاقی غرور، به عنوان رذیلت یا فضیلتی مطلق و یا امری نسبی می‌تواند نتایج مهمی در حوزه‌های مختلف زندگی از جمله روابط اجتماعی، سیاسی، تعلیم و تربیت داشته باشد و تحلیل آن به عنوان رذیلتی اخلاقی یا عقلانی می‌تواند راه‌های متفاوتی را برای اصلاح نفس پیشنهاد کند. پژوهش حاضر، با عنوان «غرور در اخلاق؛ گزارش تحلیلی آراء فیلسوفان اسلامی و غربی» که با گردآوری، تحلیل و تلخیص آثار فیلسوفان اسلامی و غربی و به روش کتابخانه‌ای تنظیم شده است، در صدد است تا این موضوع را براساس آثار فیلسوفان مسلمان و غرب مورد بررسی قرار دهد و پس از مقایسه‌ی معنا و حکم اخلاقی آن و نقش شرایط تأثیرگذار در خوبی یا بدی این احساس و تفسیر آن بر اساس متون دینی، راهی برای شیوه‌ی صحیح زندگی در ارتباط با این مسئله بیاید.

کلمات کلیدی: غرور، اخلاق، فضیلت، رذیلت، فیلسوفان اسلامی، فیلسوفان غربی.

 

فهرست

عنوان صفحه

ترجمه،گزارش و تحلیل کتاب لباب الاشارات و التنبیهات فخر رازی «نمط¬های ده¬گانه»

ترجمه،گزارش و تحلیل کتاب لباب الاشارات و التنبیهات فخر رازی «نمط¬های ده¬گانه»

 

چکیده

کتاب لباب الاشارات و التنبیهات، یکی از آثار گران سنگ فخر الدین محمد رازی است.

وی این کتاب را با عنایت به دیدگاه های کلامی خویش، به رشته تحریر در آورده است.

کتاب لباب الاشارات و التنبیهات در بخش منطق، در بر دارنده نهج های ده گانه و در بخش طبیعیات و الاهیات، در بر دارنده نمط های ده گانه است.

لباب الاشارات و التنبیهات با این‌که چکیده ای روان و گویا از کتاب اشارات و تنبیهات شیخ الرئیس ابو علی سینا است، در عین حال دیدگاه های فلسفی و کلامی فخر رازی را نیز نمایان می سازد. این اثر با ارزش، با این‌که می تواند برای طالبان فلسفه پر کاربرد باشد، اما با کمال تأسف، در گذر زمان مورد غفلت اهل فن، واقع شده است؛ از این رو پرداختن به این کتاب با ارزش، نه تنها سیری در فلسفه مشاء از دیدگاه شیخ الرئیس ابو علی سینا است، بلکه با این کتاب می توان دیدگاه های فخر رازی را نیز مطالعه کرد. در نوشتار پیش رو، نگارنده کوشیده است تا ترجمه و شرحی روان از این کتاب با عنایت به سایر آثار فلسفی و کلامی فخر رازی ارائه کند که به سبب آن مجموعه ای کامل از فلسفه مشاء شیخ الرئیس ابو علی سینا، در اختیار دوست‌داران فلسفه قرار دهد.

واژگان کلیدی: ابن سینا، فخر رازی، لباب الاشارات و التنبیهات، ترجمه، گزارش و تحلیل.

 

 

فهرست مطالب

عنوان صفحه

شرح داگلاس برنام بر چهار دقیقه کانت در باب امر زیبا و والا WORD

شرح داگلاس برنام بر چهار دقیقه کانت در باب امر زیبا و والا WORD

  چکیده

 شرح برنام بر نقد سوم کانت شرحی روان و خواندنی است که با مقدمه ای مبسوط درباره دوره پدید آمدن آن و آبشخورهای فکری کانت در نوشتن آن آغاز می شود و تقریبا بر طبق ترتیب مطالبی که کانت در کتاب نقد نیروی داوری مطرح می کند به پیش می رود. در این شرح از مثال های گوناگونی برای درک هر چه بهتر مطالب کتاب کانت استفاده می شود. این تحقیق معرفی این شرح است که در مقدمه، تاریخ زیباشناسی قرن هجده به صورت موجزی مرور شده است. پس از آن به معرفی شرح و خلاصه ای از آن پرداخته می شود و در ادامه، شرح برنام بر چهار دقیقه امر زیبا و والا ارائه می گردد. در پایان، خصوصیات این شرح و روش برنام مشخص شده و معرفی می گردد.

 کلیدواژه: زیباشناسی، حکم، امر زیبا، امر والا

  فهرست

موضوع صفحه

بررسی و تحلیل دو نظریه انسان دینی و دین انسانی

بررسی و تحلیل دو نظریه انسان دینی و دین انسانی

 

چکیده:

رابطهدین(یعنیشریعتیا متوندینی) با معارفبشریاز دیرباز موردمطالعهمحققانقرارگرفتهاست، تحولپذیریمعارفدینیدرگروتحولمعارفبشریکهاز آن،به اصطلاحِ احکام در خدمت انسانهستند، نه مردم برای احکام، تعبیر می شود. لذا اگر خواست مردم تغیییر پیدا کند، احکام هم باید عوض شوند.در مقابل این نوع قرائت از دین، قرائت غیر انسانی یا فوق انسانی از دین و دین داری قرار دارد، و آن این است که بگوییم دین مجموعه ای از علوم و احکام غیبی است که از عالم غیب وارد زندگی انسانها شده و انسان هر چه را دارد، با آن عاملی بسنجد که از غیب وارد شده و صحت و سقم آن مسائل را با عامل غیبی مشخص کند.لذا در این پایان نامه، دو نظریه انسان دینی و دین انسانی، در دو بخش، مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد، که در نهایت گفته می شود دین، برای خدمت به بشر آمده است. به عبارت دیگر دین برای انسان و درخدمت انسان می باشد. و با پرداختن به این موضوع، بحث رسالت اصلی دین و تعیین قلمرو آن و به تبع انتظارات بشر از دین آغاز می شود، و بیان می شود که انتظارات بشر در قلمرو دین، حداکثری است. و همچنین دین دارای کارکردهای بی بدیلی نیز می باشد. در این بحث علاوه بر استفاده از متون دینی همچنین از روش برون دینی نیز بهره گرفته شده است.

کلمات کلیدی:انسان، دین ، قلمرو دین، قلمرو انسان،کارکرد دین.